چرا باید شعر بخوانیم؟ بله، هرچه پیش آمدهایم این موانع رنگ باختهاند و امروز راحتتر میتوانیم بگوییم که ادبیات عرب را مثل ادبیات هر جای دیگری باید بخوانیم و از آن بیاموزیم. بله، اثر نجیب محفوظ همپای آثار نویسندگان جهانی است و البته من بیشتر این اثر را با «مادام بوواری» فلوبر مقایسه میکنم. با این حال تجربه پنجدههای من از کار کردن در این حوزه نشان میدهد که بسیاری از روشنفکران ایرانی عربستیزی را یا به طور کنار گذاشتهاند یا به نسبت گذشته دید بهتری پیدا کردهاند و طبیعتا عکس این هم صدق میکند و نگاه جوامع عرب هم به ما جامعه ما تغییر کرده است. این قله پرجمعیت و پرشمار نشاندهنده مطلوبیت شعر در یک قرن گذشته کشورمان است. فراتر از داده های عینی مانند تاریخ تولد ، کار انجام شده ، از جمله جنبه های دیگر ، جمع آوری اطلاعات در مورد مسائل خصوصی بیشتر ضروری است. نجیب محفوظ در سهگانه به واسطه روایت زندگی سه نسل از خانواده احمد عبدالجواد در فاصله سالهای 1917 تا 1944 تصویری با جزئیات کامل از سه دهه زندگی در قاهره به دست داده و درواقع به میانجی روایت زندگی این خانواده روایتی از جامعه مصر در آن سالها ارائه کرده است. This po st w as wri tten with G SA Con tent Genera tor DEMO!
در «سهگانه» نیز جامعه به صورت دقیق و با تمام جزئیاتش از طریق شخصیتها و فضاسازیها به روایت درآمده است. به نظرتان چقدر موانع گفتوگوی فکری و فرهنگی جامعه ما با کشورهایی که با آنها ریشههای فرهنگی و مسائل تاریخی مشترک داریم برطرف شده است؟ در نتیجه ما از این پس طبیعی است که بیشتر به آن سو توجه داشته باشیم. دانلود کتاب چگونه فرزندان با حیایی داشته باشیم؟ تفاوت شعر هجایی با شعر عروضی در وجود همین قالبهاست که شعر هجایی در قالبی قرار نگرفته و بر اساس هجاهای مصراع ساخته میشود. از سوی دیگر کسانی را هم که به عنوان نمایندگان جامعه ایرانی برای معرفی به آنها انتخاب میکنند، همین وضعیت را دارند و مورد پذیرش جوامع عربی قرار نمیگیرند. البته دوستان مترجم من که از عربی ترجمه میکنند میگویند در داستاننویسی عربی آثار مهمی وجود دارد که همچنان برای دوران پس از کلاسیسم هم قابل اعتنا هستند و من هم نمیگویم اصلا نیست اما اگر بنا باشد ما از این مرحله عبور کنیم من آثار دندانگیری در ادبیات عرب نمیبینم. خوانندگان امروز ادبیات عرب در ایران نشانهای است از اینکه بخشی از جامعه حاضر شده به صدای آنها گوش دهد و ستیز دیگر به شکلی نیست که بگویند اصلا این آثار را نمیخوانیم، اما هنوز رگههایی از آن وجود دارد. Content has been gen er ated by G SA Content Generator Demoversion.
وقتی سهگانه را میخوانیم انگار اصلا رمانی درباره ایران میخوانیم و البته نه فقط ایران بلکه رمانی درباره تمام کشورهای منطقهای که ما در آن به سر میبریم. در دهههای اخیر و بهخصوص پس از رواج ایدئولوژی ملیگرایی در دوران پهلوی، شکلی از عربستیزی در جامعه ایران تشدید شد و حتی برخی از روشنفکران طراز اول ما در دهه بیست هم تا حدودی به همین مسیر رفتند. اگر با دید نشانهشناسی به رمان نگاه کنیم میبینیم که حتی در نامگذاری، فضاسازی و شخصیتسازی این تغییرات دیده میشود. رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی معتقد است که شعر انقلاب، گامی موثر در مسیر جهاد تبیین است و با شعر است که میتوان به نحو دلنشین حقایق را تبیین کرد. اما مسئلهای در این میان وجود دارد و آن این است که روایت غالبی که در اینجا وجود دارد نمیخواهد این موضوع را بپذیرد و در انتخابهایش برای برقراری ارتباط و گفتوگو با تنگنظری چهرههایی را دستچین میکند که مورد قبول روشنفکران ایرانی نیستند. در ادبیات عرب اثر شاخصی برای این گذار نه اینکه نیست اما به ندرت یافت میشود و در ادبیات غربی یا امریکای لاتین نمونههای بهتری وجود دارد. همانطور که اشاره شد، در هر دورهای شاعران و منتقدان و پژوهشگران سعی در ارائهٔ تعریفی از شعر بودهاند و با این همه تفاوتی کلی بر سر تعریف شعر وجود ندارد.
آیا موافقاید که امروز راحتتر میتوان از این همذاتپنداری با اعراب صحبت کرد؟ آیا میتوان روایتی را که نجیب محفوظ در این رمان از سیر فروپاشی یک خانواده ارائه کرده با آثار نویسندگانی که نام بردم مقایسه کرد؟ شرفی خبوشان با بیان اینکه مشارکت حداکثری شاعران و نویسندگان انقلابی را در برنامه های دهه فجر داریم، اظهار داشت: 108 نفر از نویسندگان و شاعران برای جامعه آماری چهار هزار نفری برنامه دارند. وی اظهار داشت: در کنار جایزه جلال دوره آموزشی جایزه جلال را داشتیم. به عنوان نمونه یکی از اهداف اصلی جایزه ادبی جلال آل احمد ادامه دادن گفتمان انقلابی در این جایزه بود که وقتی جریان نقد ادبی در کشورمان مرده است جایزه ادبی که از این جریان ارتزاق میکند به هدف خود نمیرسد. فرار از نبوغ و غرور، شکست و پیروزی، ممکن است گریزناپذیر باشد. محفوظ در این اثر رئالیستی تکنیکهای مختلف روایی را البته به شکل محدود به کار برده و این از ویژگیهای مهم رمان اوست، اینطور نیست؟ نجیب محفوظ، جیمز جویس و ویرجینا وولف و نویسندگان مهم غربی را خوانده و از سوی دیگر تالستوی و داستایفسکی را هم خوانده و با شیوههای روایی جدید آشنا است.