هفت کاری که برای موفقیت ادبیات باید انجام دهید

دکتر محمدرضا سنگری: از این آیات سوره شعرا درمییابیم که ادبیاتی مورد تأیید ساحت ربوبی است که زیست کسی که آن را خلق میکند، مؤمنانه باشد (آمَنوا) و کُنشِ صالحانه داشته باشد و هماره در فضای یاد خدا باشد و بیدادستیز باشد؛ ویژگیهایی که ادبیات متعهد را برای ما رقم میزند. بنابراین، معلمی که در نظام جمهوری اسلامی تدریس میکند و به تعبیر و تأکید رهبر انقلاب باید به اسلام ناب برگردد و به فضای قرآنی تکیه کند و به آن معتقد شود، در کلاس وقتی میخواهد برای دانشآموزان ادبیات تدریس کند باید وارد این استثنا شود که خداوند در آیه آخر سوره شعرا فرموده است. وی تاکید کرد: «رویش ۴۴ رمان در باغ رمان ایرانی» برای نوشته شدن ۴۴ رمان توسط رمان اولیها، برنامهریزی شده است؛ بر این اساس رماننویسانی که آماده نوشتن اولین رمان خود هستند شناسایی شدهاند تا در دوره ۷ ماهه زیر نظر اساتید شرکت کنند و با انتخاب مضامین پیشنهاد شده و مرتبط با انقلاب اسلامی ۴۴ رمان به نگارش در آورند و آثار توسط انتشارات سوره مهر منتشر شود.

به عقیده من هر تدریس جذاب سه مرحله دارد: اولین مرحله، قبل از تدریس، مرحله دوم حین تدریس و مرحله سوم پس از تدریس است. ما یک تدریس موفق و مؤثر داریم و یک تدریس جذاب. حامد وفایی تحصیلات دوران متوسطه را در دبیرستان فرهنگ تهران گذرانده و در سال ۱۳۸۲ با شرکت در کنکور سراسری موفق به ورود به دانشگاه تهران در رشته ادیان و مطالعات عرفانی دانشکده الهیات و معارف اسلامی شد. من فکر میکنم تدریس جذاب با تدریس موفق تفاوت دارد؛ یعنی عمداً این عنوان انتخابشده است. اگر خود معلم جذاب نباشد، بهسختی میتواند تدریسش را جذاب کند. اینجاست که معلم بودن و قدرت معلمیِ معلم خودش را نشان میدهد. چون هر دوره یا دورانی آوانگاردیسم خودش را دارد. اگر سبک واقعگرا باشد کار نویسنده دشوار میشود، چون او با انتخاب این سبک خودش را روی مرزِ باریکِ تاریخنگاری و رماننویسی قرار میدهد و دست منتقدان را برای همسنجیِ اثر با حقیقتِ مبتنی بر واقعیت باز میگذارد. اگر قرار است معلم همان مطالبی را که در کتابها هست بگوید، چه فایدهای دارد؟ نخستین محکی که در بررسی اثر ادبی بهکار گرفته میشود چگونگی صدق اثر از این دیدگاه و حقیقت محاکات است. ​Post w᠎as created by GSA C on​tent Generator Demover᠎sion .

تدریس ادبیات را در دو حوزه میتوان بررسی و تلقّی کرد: یکی در حوزه علم و آموزش، که بر اساس علم و عقل است و یکی هم در حوزه هنر که به جذابیت تدریس مربوط میشود. گاهی اینها تلفیقی از هر دو هستند و گاهی اینها را از هم جدا میکنند. حضور همزمان او در این دو مسئولیت، برای مدتی ادامه یافت تا آنکه به عنوان دادستان استان همدان معرفی شد و از سال ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۳، در این سمت خدمت نمود. پاسخ: در سال 1333 در میاندوآب آذربایجان غربی متولد شد. متأسفانه اخیراً باب شده که بعضیها وقتی مقاله یا کتابی مینویسند و به چاپ میرسانند، در ابتدای آن «بسمالله» نمیگذارند و میگویند اثر اُفت میکند؛ در حالی که «وَذَکَرُاللهَ کثیراً». معلم باید در کنار انواع جذابیت که شامل جذابیت در درس و متن و کتاب و کلاس و معلم و مدرسه و منطقه و استان و حتی رشته درسی هم میشود، برای قبل از تدریسش هم فکر کند. نکته بعدی این است که جذابیت تدریس در زمان قدیم با جذابیت تدریس در زمان حاضر تفاوت دارد. ما باید با این مجموعه تفکر، کتاب درسی را در اختیار دانشآموزان بگذاریم که الحمدلله از بعد انقلاب سعی شده است متونی آورده شود که زیر این چهار مجموعه بماند؛ یعنی از شاعران، آنهایی که ایمان آوردهاند و عمل صالح انجام میدهند و دائم به یاد خدا هستند و در برابر ظالمان مقاومت میکنند و به سرنگونی ظالمان امیدوارند.

خداوند این ویژگیها را برای اینگونه شاعران برمیشمرد و بعد استثنا میگذارد؛ این استثنا که درآیه بعد قائل میشود خیلی مهم است: «اِلَّا الّذینَ آمَنوُا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ ذَکَرُواللهَ کَثیراً وَانتَصَروُا مِن بَعدِ ما ظُلِموا وَ سَیَعلَمُ الَّذینَ ظَلَموُآ اَیَّ مُنقَلَبٍ یَنقَلِبوُنَ» : مگر کسانی که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند و خدا را بسیار یاد میکنند و پس از آنکه به آنها ستم میشود، انتقام میگیرند و اهل مقاومت هستند و به سرنگونی ظالمان امیدوارند. شعرا قبل از ورود اسلام هم حضور جدّی و پر رنگی داشتند و کسانی که شهوتپرست و میخواره بودند، از آنها پیروی میکردند. پدید آورنده اثر ادبی شعر یا نوشته را با خیال و عاطفه واندیشه و تجربه ی خود می آمیزد تا آن را به صورت اثری درآورد که دارای ارزش هنری باشد چنین اثری عاطفه و تخیل و اندیشه ی شاعر یا نویسنده را به شنونده یا خواننده انتقال می دهد، احساسات و عواطف او را بر می انگیزد ، او را شاد، اندوهگین یا شگفتزده می کند و تجربه هایی را به او می آموزد و شاعر یا نویسنده هنگامی می تواند اثر ادبی بیافریند که خوب شادیها ، رنجها ،آرزوها و ناکامی ها و فرازونشیب های زندگی را آزموده باشد .به همین سبب اثر ادبی در ظاهر بیانگر عاطفه و اندیشه و تجربه ی بسیاری از انسانها سخن می گوید که توانایی آفرینش و بیان آن را نداشته اند .

دیدگاهتان را بنویسید