نحوه بازیابی ادبیات

البته آنها نمی گویند ما غخالقانف ادبیات متفاوتی هستیم؛ اما اگر بخواهیم ریشه های ادبیات متفاوت را بگیریم، به شاعران «شعر دیگر» هم می رسیم. پس در «شعر متفاوط»، هیچ «بازنمایی» زبانی اتفاق نمی افتد؛ بلکه یک نمای زبانی جدید در یک فضای زبانی جدید شکل می گیرد. «در مورد واژه یا ترکیب «ادبیات متفاوت»، آنچه می توانم بگویم این است که اصطلاحی است میان تهی و بی معنا؛ دست کم از دیدگاه من.» این را خلیل درمنکی در ابتدای بحث می گوید و در مقام توضیح برمی آید که «هیچ گاه گروه ها، دسته ها و شاعران و نویسندگانی که می پنداشتند در گستره ادبیات متفاوت می گنجند، نیامدند توضیح بدهند که تفاوت آثارشان با ادبیات بدنه یا همان ادبیات رسمی و مسلط چیست،»این نویسنده و منتقد ادامه می دهد؛ «در ایران، همواره دیدگاه ها در مورد ادبیات متفاوت این گونه شکل گرفته است که هر آن ادبیات، هر آن شعر یا قصه و هر آن نوشته یی که به ادبیات مسلط شباهت نداشته باشد، ادبیات متفاوت – یا ادبیات دیگر- است. در عین حال تفاوت غاز نظر منف به طور کلی، ویژگی متن است.»هوشیار معتقد است «تفاوت نشانه شناختی» مربوط به مساله یی درون متنی است؛ «در این نوع از تفاوت، بیشتر از اینکه بحث ویژگی یک متن را داشته باشیم، نوعی مساله درون متنی را مدنظر قرار داده ایم.

این تلقی بیشتر می تواند معادل counter culture باشد که فرق می کند با تلقی که در کشور ما با عنوان «ادبیات متفاوت» نام می برند.»مترجم رمان «صید قزل آلا در امریکا»ی ریچارد براتیگان با ذکر اینکه «به نظر می رسد دوستان ما قدری به تفاوت «دریدا»یی نظر داشته اند عنوان می کند؛ «تفاوت دریدایی نوعاً یک مفهوم نشانه شناختی است و اساساً مفهوم دیگری است.»شاعر مجموعه آماده انتشار «سفرنامه ابامنصور آذر اصفهانی» درباره نسبت آثار شعری خودش با صفت متفاوت می گوید؛ «راستش من خیلی درگیر این واژه نشدم چون از نسبت شعر خودم با counter culture مطمئن نبوده و نیستم. یعنی به واسطه خود متن یا به واسطه چند متن در کنار هم است که به زمینه های آن فکر می کنم.»انصاری فر ادامه می دهد؛ «اگر ما تاریخ را متن تلقی کنیم، غاین تلقیف به کار بررسی متن ادبی خواهد آمد؛ بررسی بینامتونی. اما اگر آن را حقیقتی مستقل از متن، چیزی خارج از متن، چیزی که مستقل از متن وجود دارد بدانیم، از آنجا که در این دوگانه همیشه «چیز» مقدم بر «واژه» است، چه تاریخ باشد، چه ناخودآگاه فردی، آن چیز به عامل سرکوب متن و بازی های آزاد آن تبدیل می شود.»وی در پایان سوالی طرح می کند و پاسخ آن را به شیوه خود وا می نهد؛ «آیا حضور نشانه شناسی و مفهوم «تفاوت دریدایی» در متن های غشعری مدعی متفاوت بودن در کشورف ما به صورت تمهید ادبی دیده می شود؟

این داستان عاشقانه روایتی است از ازدواج توافقی و اجباری دختری جوان که یلدا نام دارد. رمان روایتی است از داستان دو جوان. بعد از تولد، یک زوج جوان به نامهای «کلارا» و «پل جابز»، نوزاد تنهای داستان ما را به فرزندخواندگی قبول کردند و نام استیون پل جابز را روی آن گذاشتند. این داستان در ظاهر ساده است، اما مملو از مسائل پیچیدۀ ریاضی و بازی با کلمات است و خواننده را مدتها پس از پایان همذاتپنداری با آلیس 8 ساله، همچنان مسحور میکند. این شاعر می افزاید؛ «با ورود از یک فضای زبانی به فضای زبانی دیگر، بدون اینکه دچار بی ارتباطی شده باشیم، در این فاصله ها قرار می گیریم. او به این غسوءپیامدفها آگاه است؛ اما با این وجود خطر می کند و پا به عرصه اقلیتی به نام نویسندگان می گذارد و به خلق اثر ادبی روی می آورد.»نویسنده مجموعه قصه های «آمده بودم با دخترم چای بخورم» و «آفتاب مهتاب» متذکر می شود «نوشتن به هر حال، نوعی رویکرد دیگرگونه است» و ادامه می دهد؛ «این رویکرد متفاوت به هستی و پدیده های آن، زمانی که تو به عنوان یک نویسنده یا شاعر شروع به نوشتن قصه یا شعر می کنی، آغاز می شود و از همان وقت، فاصله یی میان تو و کسانی که -آگاهانه یا ناآگاهانه- زندگی و جهان بینی متعارف دارند، ایجاد می شود.

در این میان، رویکرد فیلسوفان، زبانشناسان، روانشناسان، و ادیبان بسیار همبسته و مکمل یکدیگرند و همگی از دو بُعد مهم به استعاره توجه میکنند؛ یکی، از بُعد زبانی و معناشناختی آن و دیگر از بُعد روانی و اندیشگانی. سَووشون نام نخستین رمانِ سیمین دانشور است و علت نامگذاری این کتاب هم، تشابه سرنوشت یکی از شخصیتهای داستان با سرنوشت سیاوش بوده است. همچنین نرمافزارهایی نیز وجود دارند که همزمان با مطالعه، میتوانید به کتاب صوتی هم گوش کنید و این یعنی اینکه با مطالعه یک رمان انگلیسی، همه مهارتهای زبان انگلیسی شما افزایش پیدا میکند. درمنکی درباره منظور شاعران «شعر دیگر» از این اصطلاح می گوید؛ «آنها از به کار گیری این اصطلاح، گونه یی دیگر از شعر را در سر داشتند که تفاوت ها و ناهمسانی هایی را با ادبیات بدنه یا ادبیات رسمی داشت. در واقع گستردگی دامنه این اصطلاح به جایی می رسد که بی دامنه و بی معنا می شود.»وی به ریشه های اصطلاح «ادبیات متفاوت» اشاره و عنوان می کند «شعر دیگر» در دهه ۴۰، یکی از بارزترین ریشه های این اصطلاح است. در سال 1391، بر اساس سیاست وزارت محترم علوم و کمسیون محترم نشریات بر تخصصیتر شدن مجلات، و با پیشنهاد هیأت تحریریه و موافقت اعضای محترم کمسیون در نشست مورخ 21/4/91 ، از سال 1391، به موجب نامه شمارهی 3/142673/3 روز 9/7/1391 این مجله به صورت تخصصی، در زمینهی پژوهشهای شعر فارسی (متون نظم) و با عنوان جدید «شعرپژوهی» فعالیت خود را ادامه داده است. Article w as g ener at ed with G SA Content Gener at or Demoversion​!

دیدگاهتان را بنویسید