«هفت سین» به‌چه‌معناست و از چه‌زمانی وارد فرهنگ ایران شد؟


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، از دوران کهن تا امروز در ایران جشن‌ها و آیین‌های بی‌شماری برپا شده است که بسیاری از آنها در گذر زمان به فراموشی سپرده شده‌اند، اما با همه تاریخ پر فراز و نشیب ایران، با وجود چندین شکست تاریخی و چیرگی بیگانگان بر ایران و هجوم اسکندر، تازی‌ها، مغول‌ها و دیگر بیگانگان نوروز همواره پایدار مانده و اکنون نمادی برای ایستادگی، آزادی و خردمندی ملتی است که می‌توان بر او ستم کرد اما هویت فرهنگی و سنت‌های مردمش را نمی‌توان گرفت.

نوروز از گذشته تا امروز همواره با آیین‌ها و سنت‌های مختلفی همراه بوده است؛ سنت‌هایی که گاه میان مردم ایران فرهنگی مشترک است و گاه مختص به یک ناحیه و منطقه‌ای خاص، با این همه، این ایام همواره برای ایرانی‌ها نمادی از زندگی، نوزایی و شکفتگی بوده است، از جمله آیین‌های مشترک میان تمام اقوام ایرانی، سفره هفت سین است که با گذر ایام، همچنان پای ثابت سفره‌های ایرانی در لحظه تحویل سال است.

امیراسماعیل آذر، پژوهشگر، در گفت‌وگویی با تسنیم، ریشه این سنت را این‌طور توضیح داد: آداب و رسوم مربوط به نوروز جزو آیین‌های فولکلور ایرانی‌هاست که از گذشته وجود داشته است، اما از زمان صفویه حضور آنها را در ادبیات فارسی شاهد هستیم. اوج پرداختن به این موضوعات در دوره قاجار است؛ و این موضوع هم نشئت‌گرفته از نگاه غربی‌ها به آداب و فرهنگ ایرانی‌هاست. سیاحان بسیاری در این دوران از غرب وارد ایران شدند و شروع به نوشتن درباره فرهنگ و آداب و رسوم ایرانی‌ها کردند، اکثر این نقل‌قول‌ها از 200 سال پیش شروع شده است.

به‌گفته او؛ برای این موضوع هم نقل‌قول‌های متعددی وجود دارد، گفته می‌شود که در زمان‌های گذشته سینی‌ای از چین وارد ایران شد که در آن هفت گودی وجود داشت و در هرکدام از این گودی‌ها، یک عنصر و چون این سینی به هفت قسمت تقسیم شده بود،‌ به «هفت سین» معروف شد، این یک نقل قول است، اما در واقع این‌که چرا به «هفت سین»، «هفت سین» اطلاق می‌شود نه «هفت شین» کسی نمی‌داند. با وجود این، می‌توان درباره پیشینه هرکدام از اجزای هفت سین صحبت کرد؛ مثلاً سکه که تاریخ پیدایش آن کم‌وبیش مشخص است، برای آرزوی سالی پررونق در «هفت سین» گذاشته می‌شود، یا درباره «سبزه» نیز نقل‌قول‌هایی وجود دارد؛ مثلاً اینکه کسب‌وکار کشاورز رونق داشته باشد.

برخی از پژوهشگران بر این نکته تأکید دارند که تاریخ دقیق ورود هفت سین به مراسم نوروزی به‌طور دقیق مشخص نیست اما یکی از قدیمی‌ترین اسنادی که نشانگر نماد هفت سین است مطلبی است که ابوریحان بیرونی در آثار الباقیه بیان کرده است: «چون جمشید بر اهریمن که راه خیر و برکت و باران و سبزشدن گیاه را گرفته بود، پیروز شد و دوباره باران باریدن گرفت و گیاهان سبز شدند، مردم گفتند روز نو (یعنی روز نوین و دوره‌ای تازه) آمده است، پس هر کسی ظرفی جو کاشت و مردم در روز نوروز در هفت طرح، هفت نوع غله کاشتند و سبز کردند.»

یکی دیگر از منابع کهنی که به هفت سین اشاره کرده «المحاسن و الاضداد» جاحظ است، در این کتاب آمده است که ساسانیان در نوروز هفت دانه را بر هفت ستون می‌کاشتند یا نانی می‌پختند از هفت غله مختلف.

در برخی از منابع هفت سین پیوندی با ریشه‌های اساطیری دارد، منیژه مشیری، پژوهشگر، در «نوروز و نگاهی کهن به سفره هفت سین» می‌نویسد: بررسی متون کهن تاریخی و اساطیر ایرانی نشان می‌دهد که نوروز و رسم‌های مربوط به آن، از جمله چیدن هفت سین، ریشه در زمان‌های بسیار دور دارد. چیدن سفره هفت سین در آن زمان‌ها فقط برای تزیین و زیبایی نبوده، بلکه فلسفه چیدن آن جنبه تقدیسی و آیینی داشته است.

به‌گفته او؛ سرزمین‌ها وقتی مورد تهاجم قرار می‌گیرند، معمولاً یکی از اهداف قوم فاتح، نابود و ریشه‌کن کردن فرهنگ و تمدن قوم مغلوب و جانشین کردن فرهنگ و تمدن خود است، همچنین به‌طور ویژه، قوم مهاجم سعی در تحمیل زبان و آداب و رسوم و جهان‌بینی خود دارد. مردم سرزمین اشغال‌شده برای حفظ فرهنگ و تمدن خود از راهکارهای مختلفی استفاده می‌کنند، برای مثال، ممکن است در ظاهر خود را مطیع وضعیت جدید نشان دهند، ولی در باطن به اعتقادات فرهنگ خود پایبند بمانند و مخفیانه آداب و رسوم خود را اجرا کنند، راهکار دیگر این است که مردم فقط یک رنگ و لعاب ظاهری از فرهنگ قوم غالب به آداب و رسوم کهن خود می‌زنند و خود را همسو با فرهنگ جدید نشان می‌دهند تا به این وسیله آداب و رسوم خود را زنده نگه دارند، حال اگر این تهاجم‌ها تکرار شود، رفته‌رفته اصل فرهنگ و تمدن آن قوم دستخوش تحولات گوناگونی می‌شود و این گسست‌های تاریخی، یک قوم را از اصل فرهنگ و تمدن خویش دور و بی‌خبر می‌سازد.

مشیری می‌افزاید: سرزمین ایران، نیز طی تاریخ خود درگیر چنین تهاجم‌هایی از جمله حمله اسکندر، اعراب، مغول و امثال آن بوده است، گرچه در حقیقت آنچه ما به‌عنوان سفره هفت سین در نوروز تدارک می‌بینیم، یادگاری به‌جامانده از دوران کهن است، بر اثر گذر از صافی تهاجم‌ها و رویدادهای متعدد تاریخی و فراز و نشیب‌های حاصل از آنها دستخوش تحولات گوناگونی شده است، پس سفره هفت سین در اصل چه بوده است؟

به‌گفته این پژوهشگر؛ مردم دوران باستان با چیدن سفره هفت سین نوعی مراسم آیینی برای هفت امشاسپند اجرا می‌کرده و آنچه را روی سفره هفت‌سین قرار می‌داده‌اند، در حقیقت هر یک نماد یکی از این هفت سپند بوده است. شاید طی تاخت‌وتازهای بیگانگان که سعی در نابودی فرهنگ این سرزمین داشتند، مردم برای حفظ این آیین باستانی خود ترجیح داده‌اند به‌جای استفاده از واژه‌های هفت سپند با حرف آغازین واژه سپند که حرف الفبایی «سین» است، نام رمزگونه و اختصاری «هفت سین» را جانشین کنند و در نتیجه آنچه در زمان حاضر به‌روی سفره هفت سین چیده می‌شود، چیزهایی است که پس از هر تهاجم، بنا بر اقتضائات شرایط فرهنگی، مذهبی، اجتماعی و جغرافیایی در طول تاریخ به این سفره اضافه یا از آن حذف شده است.

انتهای پیام/+



منبع: خبرگزاری تسنیم

یادداشت| دنیا در مکتب علوی


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سیدمحمود جوادی، پژوهشگر به‌مناسبت فرارسیدن سالروز شهادت امیرالمؤمنین، امام علی (ع)، در یادداشتی که برای انتشار در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار داده، نوشته است:

دنیا با همه زیبایی‌ها و زشتی‌هایش و اشکال مختلف تضادهایی که در آن وجود دارد، از دید دنیاپرستان دار بقا و از دید مومنان و زاهدان سرای ابتلا و فنا بوده و هست. دنیایی که از روز قدم نهادن حضرت آدم علیه السلام در آن تا امروز شاهد آمد و رفت انبیاء، صالحان، پادشاهان، ستمگران، دانشمندان، خوبان، مجرمان و … و … است، به مانند مائده‌ای است که برای مدت کوتاهی برای ما گسترانده شده تا از نعمت‌های مادی و معنوی آن به اندازه میل و ظرفیت خود بهره مند شویم و سپس از آن عبور کنیم.

این عروس هزار داماد از دیرباز تا کنون نزد دنیاپرستان عشرتگاهی برای کامیابی ها و تجربه کردن لذت های فراوان و بی پایان بوده است و برای زاهدان کاشانه ای تنگ و آزاردهنده که باید در آن مورد ابتلا و امتحان قرار بگیردند. دنیا، سرایی است که جَستن از چنگ دام هایش دشوار و دویدن دنبال لذت ها و سراب های بی پایانش ویرانگر و بدفرجام است.

با این حال توجه کردن به دنیا نه آن قدر مذموم است که باید به طور مطلق از آن دوری جُست و در آن رهبانیت پیشه کرد و نه پشت کردن به آن ممدوح است که تصور شود هدف از قرار گرفتن ما در این دنیا محروم کردن خود از نعمت‌های آن است، پس نباید از لذت‌های مشروع آن بهره‌مند شد. 

سخنی مشهور و منسوب به امام علی علیه ‌السلام که در آن خوب زیستن در دنیا و توجه به آخرت را به‌طور همزمان تشویق و ترغیب می کند، وجود دارد که می فرماید: «إعمَلْ لِدُنیاکَ کأنّکَ تَعیشُ أبدا، و اعمَلْ لآخرتِکَ کأنّکَ تَموتُ غَدا»؛ چنان برای دنیا کار کن که گویا جاودانه خواهی ماند و برای آخرتت چنان کار کن که انگار فردا خواهی مرد. البته مشابه این سخن در برخی متون و کتاب‌ها به رسول خدا (ص) و امام حسن مجتبی علیه السلام نیز نسبت داده شده است که نشان می دهد نگاه معصومین علیهم السلام به دنیا نگاهی کاملاً منطقی، متعادل و یکسان است و تناقضی میان فرمایشات ایشان در این زمینه وجود ندارد.

تعریف دنیا 

امام علی علیه ‌السلام با تأسی از قرآن کریم در بخشی از نهج البلاغه آنجا که ایجاب می‌کند، این‌ چنین دنیا را می ‌ستاید: «إنَّ الدُّنْیَا دَارُ صِدْقٍ لِمَنْ صَدَقَهَا، وَدَارُ عَافِیَةٍ لِمَنْ فَهِمَ عَنْهَا، وَدَارُ غِنًى لِمَنْ تَزَوَّدَ مِنْهَا، وَدَارُ مَوْعِظَةٍ لِمَنِ اتَّعَظَ بِهَا. مَسْجِدُ أَحِبَّاءِ اللَّهِ، وَمُصَلَّى مَلاَئِکَةِ اللَّهِ، وَمَهْبِطُ وَحْیِ اللَّهِ، وَمَتْجَرُ أَوْلِیَاءِ اللَّهِ.اکْتَسَبُوا فِیهَا الرَّحْمَةَ، وَرَبِحُوا فِیهَا الجنّة» (حکمت 131)؛ دنیا سراى صدق و راستى است براى آن ‌کس‌ که به راستى با آن رفتار کند و جایگاه عافیت است براى کسى‌ که از آن چیزى بفهمد و سراى بى ‌نیازى است براى آن‌ کس ‌که از آن توشه برگیرد، و محلّ موعظه و اندرز است براى کسى که از آن اندرز گیرد. دنیا مسجد دوستان خدا و نمازگاه فرشتگان پروردگار و محل نزول وحى الهى و تجارتخانه اولیاى الهى است. آنان در دنیا رحمت خدا را به ‌دست‌ آورده و بهشت را سود بردند).

همان‌گونه که دنیا از نظر امیرالمومنین علی علیه السلام مسجد دوستان خدا و نمازگاه فرشتگان پروردگار و محل نزول وحى الهى و تجارتخانه اولیاى الهى است، آن حضرت مارا از غرق شدن در امور دنیا برحذر می‌دارد و نسبت به معایب آن آگاه می‌سازد.

امام علی علیه السلام در خطبه 82 نهج البلاغه در توصیف دنیا می‌فرماید: «مَا أَصِفُ مِنْ دَارٍ أَوَّلُهَا عَنَاءٌ، وَآخِرُهَا فَنَاءٌ! فِی حَلاَلِهَا حِسَابٌ، وَ فِی حَرَامِهَا عِقَابٌ. مَنِ اسْتَغْنَى فِیهَا فُتِنَ وَ مَنِ افْتَقَرَ فِیهَا حَزِنَ، وَ مَنْ سَاعَاهَا فَاتَتْهُ وَ مَنْ قَعَدَ عَنْهَا وَاتَتْهُ، وَ مَنْ أَبْصَرَ بِهَا بَصَّرَتْهُ وَ مَنْ أَبْصَرَ إِلَیْهَا أَعْمَتْهُ»؛ چگونه خانه دنیا را توصیف کنم که ابتداى آن سختى و مشقّت، و پایان آن نابودى است در حلال دنیا حساب، و در حرام آن عذاب است. کسى که ثروتمند گردد فریب مى‌خورد، و آن کس که نیازمند باشد اندوهناک است، و تلاش کننده دنیا به آن نرسد، و به رها کننده آن، روى آورد. کسى که با چشم بصیرت به آن بنگرد او را آگاهى بخشد، و آن کس که چشم به دنیا دوزد کور دلش مى‌کند.

توصیف معایب دنیا

امام علیه‌السلام همچنین در آغاز فراز سوم خطبه 83 یا خطبۀ غراء ضمن توصیف برخی از معایب دنیا، مردم را از آن بر‌حذر می‌دارد و می‌فرماید: «فَإِنَّ الدُّنْیَا رَنِقٌ مَشْرَبُهَا رَدِغٌ مَشْرَعُهَا یُونِقُ مَنْظَرُهَا وَ یُوبِقُ مَخْبَرُهَا، غُرُورٌ حَائِلٌ وَ ضَوْءٌ آفِلٌ وَ ظِلٌّ زَائِلٌ وَ سِنَادٌ مَائِلٌ، حَتَّى إِذَا أَنِسَ نَافِرُهَا وَ اطْمَأَنَّ نَاکِرُهَا قَمَصَتْ بِأَرْجُلِهَا وَ قَنَصَتْ بِأَحْبُلِهَا وَ أَقْصَدَتْ بِأَسْهُمِهَا وَ أَعْلَقَتِ الْمَرْءَ أَوْهَاقَ الْمَنِیَّةِ قَائِدَةً لَهُ إِلَى ضَنْکِ الْمَضْجَعِ وَ وَحْشَةِ الْمَرْجِعِ وَ مُعَایَنَةِ الْمَحَلِّ وَ ثَوَابِ الْعَمَلِ. وَ کَذَلِکَ الْخَلَفُ بِعَقْبِ السَّلَفِ، لَا تُقْلِعُ الْمَنِیَّةُ اخْتِرَاماً وَ لَا یَرْعَوِی الْبَاقُونَ اجْتِرَاماً، یَحْتَذُونَ مِثَالًا وَ یَمْضُونَ أَرْسَالًا إِلَى غَایَةِ الِانْتِهَاءِ وَ صَیُّورِ الْفَنَاءِ»؛

دنیا آبشخورى تیره است و گل آلود. ظاهرش دلفریب است و باطنش هلاک کننده. فریبى است زودگذر و فروغى است غروب کننده و سایه اى است ناپایدار و زوال یابنده و تکیه‌گاهى است فرو ریزنده. فریبندگى کند تا انس گیرد به او، کسى که از آن گریزان است و دل بندد به او، آنکه او را ناخوش دارد. آن گاه چموشى کند و لگد پراکند و دامهاى خود بگسترد و تیرهاى خود در کمان راند و آدمى را در کمند مرگ افکند و به خوابگاهى تنگ و بازگشتگاهى دهشت آورش کشد تا به عیان پاداش اعمال نیک و کیفر کردارهاى بد خویش بنگرد. و این چنین اند کسانى که پس از این مى‌آیند و جانشین گذشتگان مى شوند، زیرا مرگ از هلاک کردنشان باز نایستد و بازماندگان نیز از ارتکاب گناه دست باز ندارند و از کرده پشیمان نشوند، بلکه از رفتار پیشینیان پیروى کنند و پى در پى مى‌گذرند و مى‌روند تا به سر منزل فنا رسند.

امام علی علیه السلام همان گونه که مردم را- طبق دستور قرآن که می‌فرماید: «وَلَا تَنسَ نَصِیبَکَ مِنَ الدُّنْیَا» (آیه77 سوره قصص) – به بهره‌ مندی‌ در دنیا را ترغیب می‌کند و در عین حال آنان را از افتادن در دام آن برحذر می‌دارد، خود را در درجه اول به سطحی ممتاز و دست نیافتنی در زمینه زهد و دوری از زرق وبرق دنیا رسانده تا الگوی زنده‌ای در ساده‌زیستی باشد و نیز بهانه‌ای دست دشمنان خود ندهد تا آنها نگویند او مردم را به ساده زیستی تشویق می‌کند اما خود به توصیه‌ها و گفته‌های خود عمل نمی‌کند.

نکوهش دنیا

دنیایی‌ که انسان را در دام خود گرفتار کند و به آرزوهای دراز بفریبد و او را از خدا جدا کند، از‌ نظر امیر المومنین علی علیه‌السلام غیر قابل قبول و مطرود است و در‌باره‏‌اش در بخشی از نامه ی شماره 45 نهج‌البلاغه چنین مى ‏فرماید: إِلَیْکِ عَنِّی یَا دُنْیَا، فَحَبْلُکِ عَلَى غَارِبِکِ، قَدِ انْسَلَلْتُ مِنْ مَخَالِبِکِ وَ أَفْلَتُّ مِنْ حَبَائِلِکِ وَ اجْتَنَبْتُ الذَّهَابَ فِی مَدَاحِضِکِ؛ (ای دنیا از من دور شو! زیرا من زمام تو را به گردنت انداخته، خود را از چنگ تو بیرون کشیده و از دام‌هایت گریخته و از گام نهادن در لغزش‌گاه‌های تو دوری گزیده‏‌ام.)

امیر مؤمنان در نهج‌البلاغه در باب نکوهش دنیا، بسیار زیبا و بلیغ و هنرمندانه سخن می‌گوید؛ زیرا مردم 23 سال پس از وفات پیغمبر، شدیداً گرفتار و اسیر زرق و برق دنیا شده بودند، و این دست گره‏ گشا سعى مى‏کند گره‏هاى این کمند را از دست و پاى آن‌ها بازکند. در‌واقع امیر مؤمنان علیه ‌السلام که به‌عنوان پیشوای آزادگان خود را از بند اسارت دنیا رهانیده و در طول زندگی خود پیوسته آن را خوار و حقیر شمرده، در‌واقع کاملاً دنیا را طرد کرده و به‌ روشنی بیان می‌کند که او را به این دنیا نیازی نیست و فریب‌کاری‌های دنیا در او تأثیری ندارد؛ زیرا آن را سه‌طلاقه‌ کرده است: «یَا دُنْیَا یَا دُنْیَا إِلَیْکِ عَنِّی أَ بِی تَعَرَّضْتِ أَمْ إِلَیّ تَشَوَّقْتِ لَا حَانَ حِینُکِ هَیْهَاتَ غُرِّی غَیْرِی لَا حَاجَةَ لِی فِیکِ قَدْ طَلَّقْتُکِ ثَلَاثاً لَا رَجْعَةَ فِیهَا». در‌واقع این تعبیر پیشوای پارسایان، علی علیه‌السلام بیانگر ترک کامل دنیای مذموم و کنایه از نهایت نکوهیدگی و زشتی آن است.

امام علی(ع) می‌فرمایند: به دنیا به دید بی اعتنایی که بی میل به آن هستید نگاه کنید زیرا به خدا سوگند به زودی ساکنان زمین نقل مکان می کنند و آنان که با خوش گذرانی با کمال آسایش بسر می‌برند به سخت‌ترین شرایط گرفتار می‌آیند. جوانی ای که رفته به انسان باز نمی گردد و کسی نمی داند برای آینده چه بر سرش خواهد آمد که منتظر آن باشد. شادی در دنیا با غم آلوده است، نیروی بدن به طرف ضعف و سستی می گراید بنابراین فراوان بودن شادی آفرینان شما را مغرور نگرداند زیرا شگفت‌انگیزان به شما وفا نخواهند کرد. خدا رحمت کند کسی را که فکـر کـنـد و پند بگیرد و بینا شود. آنچه در دنیا وجـود دارد به زودی مثل ایـن است کـه قبل نبوده است و آنچه از آخرت وجود دارد به زودی مثـل باقیها خواهد بود.

فرازهایی از کلام امیرالمومنین‏ در باب دنیا

«خُذ مِن الدُّنیا ما أَتاکَ، و تَوَلَّ عمَّا تَولّى عنک، فإن أنت لم تَفعل فأجمِل فى الطَّلَب.» (نهج البلاغه، حکمت 393) از دنیا همان قدر بگیر که به تو مى‏رسد و آنچه از تو رو گرداند، نادیده بگیر و اگر نمى‏توانى چنین باشى لااقل خواسته ات را کمتر کن.

«إذا أقبلت الدّنیا على أحدٍ أعارته محاسن غیره، و اذا أدبرت عنه سلبته محاسن نفسه.» (مروج الذهب، ج 3، ص 434) اگر دنیا به کسى رو کند، خوبی‌هاى دیگران را به طور موقت به او مى‏دهد، و زمانى که به کسى پشت کند، امتیازات و نیکی‌هاى خود او را هم از او مى‏‌گیرد.

«مَن طَلَبَ الدُّنیا طَلَبهُ المَوت حتّى یُخرِجَه عَنها، وَ مَن طلب الآخرة طلبته الدّنیا حتّى یستوفى رزقه منها.». (العقد الفرید، ج 3، ص 157) آن که دنبال دنیا رود مرگ دنبالش مى‌‏رود تا او را از دنیا ببرد و آن که طالب آخرت است دنیا در طلبش مى‏‌رود تا رزقش را به او برساند.

«لایترک الناس شیئاً من أمر دینهم لاستصلاح دنیاهم الّا فتح اللّه علیهم ما هو أضرّ منه.» (نهج البلاغه، حکمت 106) مردم چیزى از امور دینشان را براى نفع دنیایشان ترک نمى‏کنند مگر آن که خداوند زیان‌بارتر از آن را به رویشان خواهد گشود.

«من أصبح على الدّنیا حزیناً فقد أصبح لقضاء اللّه ساخطاً…و من لهج قلبه بحبّ الدنیا التاط قلبه منها بثلاثٍ: همّ لا یغبّه، و حرص لا یترکه، و أملٍ لا یدرکه.» (تذکرة الخواص، ص 144) کسى که به خاطر دنیا اندوهگین باشد از قضا و قدر الهى ناخشنود است…و آن که دلش با دوستى دنیا پیوند خورده باشد قلبش به سه چیز آلوده گردد: اندوهى که از او جدا نشود، حرصى که او را ترک نگوید و آرزویى که هیچ‏گاه به آن نخواهد رسید.

«مثلُ الدُّنیا کَمَثَل الحَیَّةِ، لَیِّنٌ مَسُّها، وَ السَّمُّ الناقِعُ فى جَوفِها، یَهوى إلیها الغِرُّ الجاهل، و یَحذَرُها ذواللُّب العاقِل.» (نهج البلاغه، حکمت 119) دنیا همانند مار است، لمس کردن آن، نرم و ملایم است اما درونش از زهر آکنده است، لذا فریب خورده نادان به آن میل پیدا مى‌‏کند و هوشیار عاقل از آن حذر مى‏‌کند.

«احذروا الدّنیا فإنّها غذّارةٌ غرّارةٌ خدوعٌ، معطیةٌ منوعٌ، ملبسةٌ نزوع، لایدوم رخاؤها، ولا ینقضى عناؤها، و لا یرکد بلاؤها.». (همان، خطبه 220) از زرق و برق دنیا بر حذر باشید که دنیا خیانتکارى است فریبنده و نیرنگباز، بخشنده‏اى است منع کننده، پوشنده‏اى است برهنه سازنده، آرامش آن بى دوام، مشکلاتش بى پایان، و بلاهایش قطع ناشدنى است.

«مَن کانَتِ الدُّنیا هَمَّهُ کَثُرَ فى القیامةِ غَمُّه.» (شرح ابن ابى الحدید، ج 20، ص 211) کسى که دنیا همتش باشد در قیامت اندوهش بسیار گردد.

«مَن کانَتِ الدُّنیا هَمَّهُ اشتدّت حَسرَتُهُ عِندَ فِراقِها.» (مستدرک نهج البلاغه، ص 165) آن که دنیا همتش باشد به هنگام جدایى از آن، حسرتش شدید خواهد بود.

«الدُّنیا سَمٌّ یَأکُلُهُ مَن لا یَعرِفُه.» (غررالحکم، ج 1، ص 69) دنیا، زهرى کشنده است هر که نشناسدش آن را مى‏خورد.

«المَغبُونُ مَن شَغَلَ بِالدُّنیا، وَفاتَه حَظُّهُ مِن الآخرة.» (همان، ص 106) زیانکار کسى است که سرگرم دنیا شده و بهره‏اش از آخرت از دستش رفته است.

«إیّاک و الوَلَهَ بالدُّنیا، فإنّها تُورِثُکَ الشَّقاءَ وَ البَلاء، و تَحدُوک على بَیعِ البَقاءِ بالفَناء.» (نهج البلاغه، خطبه 28)

بر تو باد به دورى از شیفتگى به دنیا، زیرا که تو را به بدبختى و گرفتارى مى‌‏اندازد و تو را به طرف فروختن آخرت به سراى نیستى مى‏‌راند.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

استقبال از عاشقانه‌های یوسفعلی میرشکاک


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یوسفعلی میرشکاک برای علاقه‌مندان به حوزه شعر، فراتر از یک شاعر است. او سال‌ها در حوزه روزنامه‌نگاری فعالیت کرد و بعد در وادی فلسفه و عرفان قدم گذاشت، کمی وارد حوزه سیاست شد و در نهایت، برای بسیاری از شاعران هم‌روزگار به مرید و معلمی تبدیل شد که گرم و سرد روزگار شعر را چشیده است.

از میرشکاک تاکنون آثار متعددی منتشر شده، در همه این آثار پختگی و استواری کلام اولین نکته‌ای است که از شعر او به ذهن می‌رسد. او قدر کلمه و کلام را می‌داند و برایش ارزش قائل است. وقتی شعر می‌گوید، آسمان و ریسمان نمی‌بافد تا کلامش در کنج ذهن مخاطب بنشیند، فراخور موضوع سخن می‌گوید و همین سبب شده تا پس از سال‌ها، شیرینی کلام او با چند بیت در ذهن ادب‌دوستان جا خوش کند. کیست که با شعر مأنوس باشد و قصیده او در رثای امام امت را از یاد برد، آنجا که گفت:

سر بر آر ای خصم کافر کیش! حیدر مرده است 
معنی انا فتحنا، سرّ اکبر مرده است

صاحب معراج، یعنی مصطفی منبر سپرد
آنکه بر منبر سلونی گفت و منبر مرده است …

 «آنجا که نامی نیست» از جمله دفترهای شعری اوست که از سوی شهرستان ادب به چاپ رسیده. مجموعه‌ای که نمایی از کمال پختگی شعر میرشکاک را چه در موضوع، چه در زاویه دید شاعر به زندگی و چه در کلام و سخن نشان می‌دهد. مجموعه حاضر دربردارنده 52 غزل عاشقانه و آیینی از اوست که از وجهی می‌توان غلبه اندیشه‌های عرفانی شاعر بر دیگر زوایای وجودی او را در این شعرها به تماشا نشست. 

میرشکاک در مقدمه کتاب می‌نویسد: «عقلی که در آستانۀ مرگ برانگیخته شود، به اسبی می‌ماند که در چهل سالگی یورتمه یاد بگیرد. گاه به جنون می‌گویم: از مروت به دور است پس از عمری چهارنعل دواندن من در گرما و سرمای شهر و بیابان، به عقلم وانهی و چنان بگذری که گویی هیچ‌گاهت سروکاری با من نبوده است.

جنون می‌گوید: می‌خواهی بدانی از چه مهالکی تو را گذرانده‌ام؟ اگر در جوانی به فریادت نمی‌رسیدم و از چنگال عقلت نمی‌رهاندم، عمرت در بندگی دنیا تباه می‌شد. خوش باش که در پایان راهی و مرگ بر درگاه است تا برای ابد تو را از بار سنگین پیری و درد سهمگین بودن وارهاند.»

شعرهای مجموعه به سبک قدما عنوانی ندارند و شهرستان ادب کتاب حاضر را با طرح جلدی از مجید زارع منتشر کرده است. در ادامه سروده‌ای او در این مجموعه را می‌توانید بخوانید:

گفتی از اتفاقی که تازه‌ست، از کهن داستان جهان؛ عشق 
اتفاقی که همواره بوده‌است، باستانی‌ترین داستان عشق 

جز همین داستان هرچه خواندم، رنگ نیرنگ و بیهودگی داشت 
رنگ‌ها را گرفت و به من داد، رنج بیرنگی جاودان؛ عشق 

من زمین تھی دست بودم، از گران باری و تیرگی مست 
روشنم کرد و پرواز آموخت، برد آن سوتر از آسمان، عشق 

پهن دشت شگرف بهشت است وسعت تنگنایی که دارد 
لامکان است جایی که دارد درنگنجد به شرح و بیان عشق 

در همه نیستی سوی عشق است، سربه سر هستی‌ام نیستی باد 
بیکران هستی از نیستی زاد، پس چه ترسم من از بیکران عشق

عاشقی گربدانی چه چیزی‌ است، هر دوگیتی به چشمت پشیزی‌ست 
هردمت چون خدا رستخیزی‌ است، می‌شناسی خدا را؟ همان عشق

عاشقی کیمیای وجود است جسم وجان عشق را در سجود است 
عشق بنیان بود و نبود است کفر و دین، آشکار و نهان، عشق 

عشق کرده ست این نغمه را ساز، دیده پایان ره را در آغاز 
درکشیده‌است و در میکشد باز از می خویش رطل گران عشق 

سِر هستی تویی گرنباشی، پا توان بود اگر سر نباشی 
فقر باشی توانگر نباشی، تا کند فارغت زین و آن، عشق 

تا مرا بر زمین مرده دیدی، از فراسوی هستی رسیدی 
روح در قالب من دمیدی، آه ای مادر مهربان؛ عشق

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

کتاب‌هایی که در سال ۱۴۰۳ مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفت


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نوروز فرصتی است برای نو شدن، نو زیستن و همپای بهار، دوباره جوانه زدن. فرصتی است برای خواندن کتاب‌های تازه و آثاری که در طول سال به دلیل مشغله‌های روزمره در کتابخانه خاک خورده‌اند و فرصت نکرده‌ایم سراغی از آنها بگیریم و کمی پای صحبتشان بنشینیم. ایام نوروز فرصتی است دوباره برای گشت و گذار در میان کتاب‌ها و جست‌وجوی زندگی در سطر سطر این آثار؛ مجالی است برای غنیمت دانستن زندگی؛ چنان که خواجه شیراز گفت:

دو یار زیرک و از باده کهن دومنی

فراغتی و کتابی و گوشه چمنی

من این مقام به دنیا و آخرت ندهم

اگر چه در ‌ی ام افتند هر دم انجمنی …

گزارش حاضر تلاش دارد در قالب یک بسته پیشنهادی، به معرفی آثاری بپردازد که در سال گذشته مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته‌اند.

انتشار تقریظ، کُنش روز و بااهمیت مقام معظّم رهبری است. این کنش به‌مثابه یک عملیات فرهنگی در جنگ نرم است که با طراحی آیت‌الله خامنه‌ای و اجرای دفتر حفظ و نشر معظّم‌له محقق می‌شود. تصمیم رهبر انقلاب نسبت به انتشار تقریظشان بر یک کتاب، به معنای تأیید یک محتوای فرهنگی برای ترویج آن است و اشارات و ظرایف متن تقریظ، حد و رسم محتوای موردنظر را دقیق می‌کند.

از وجوه اصلی اهمّیت این کنش فرهنگی، جهت‌گیری آن برای ترویج فرهنگ جهاد و مقاومت است که به فرموده رهبر انقلاب راه‌حل همه مشکلات کشور است:

«ما بر همه‌ی سختی‌ها و بر همه‌ی چالشها میتوانیم مؤمنانه فائق بیاییم؛ این نتیجه‌ی نگهداشت و پاسداشت خاطره‌ها است. (3/3/1396)».

قطعه‌ای مهم از جنگ روایت‌ها

از جمله کتاب‌هایی که در سال 1403 مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفت، «ایستگاه خیابان روزولت»، نوشته محمد محبوبی است که از سوی موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی روانه بازار نشر شده است. کتاب، به یکی از وقایع مهم تاریخ انقلاب می‌پردازد: تسخیر لانه جاسوسی و اسناد کمتر دیده شده در این زمینه.

طی سال‌های گذشته چرایی تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان خط امام(ره)، به یکی از پرسش‌های ذهنی برخی از جوانان تبدیل شده است. تاکنون آثار مختلفی تلاش کرده‌اند به این موضوع ورود کرده و آن را از زاویای مختلف بررسی کنند، اما کتاب محبوبی در این میان با آثار مشابه گذشته، تفاوت‌هایی دارد، از جمله آنکه نویسنده تلاش دارد در یک فضای واقع‌بینانه و خالی از شعارزدگی به یک واقعه تاریخی از گذر بررسی اسناد منتشر نشده و کمتر دیده شده بپردازد.

کتاب , تقریظ ,

«ایستگاه خیابان روزولت» روایتی مستند از ماجرای تسخیر لانه جاسوسی و گذشته روابط ایران و آمریکاست که محبوبی تلاش کرده است با استفاده از اسناد کمتر دیده‌شده داخلی و اسنادی از وزارت خارجه و وزارت دفاع آمریکا و وزارت خارجه بریتانیا و… روایتی کمتر شنیده ‌شده را ارائه کند،‌ او در این کتاب پاسخ بسیاری از سؤالاتی را که در سال‌های اخیر درباره روابط ایران و آمریکا و مناقشات در این زمینه وجود داشته است، با اسناد و مدارک مستدل بدهد.

محبوبی در این کتاب با استفاده از اسناد وزارت امور خارجه آمریکا و بریتانیا که تاکنون به فارسی ترجمه نشده‌اند، دست برتر در تحلیل وقایع دارد. از سوی دیگر، تأمل و صبری که نویسنده در تحلیل یک ماجرا داشته، سبب شده تا روایت محبوبی فارغ از شعارزدگی‌ها، کلیشه‌ها و حرف‌های رسانه‌پسند به تحلیل درستی از یک واقعه مهم که از آن با عنوان «انقلاب دوم» یاد کرده‌اند، برسد.

رهبر انقلاب بر تقریظی که بر این کتاب نگاشته‌اند، فرمودند: «این کتاب پُرکننده‌ یکی از خلأهای رسانه‌‌ای و تبلیغاتی ماست. ما به جنگ روایت‌ها در پیکارهای جهانی توجه لازم را نکرده‌ایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان داده‌اند. باید از نویسنده‌ این کتاب و تلاش ارزشمندش قدردانی شود، به‌خاطر اقدام هشیارانه‌اش در این عرصه‌ مهم. نثر کتاب روان و رسا و تحقیق و تحلیل‌های آن منطقی و صادقانه و قانع‌کننده است ـ نام انتخاب‌شده برای کتاب عالی است.»

یک عاشقانه متفاوت

از دیگر کارهایی که در سال 1403 مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفت، «پاییز آمد» نوشته گلستان جعفریان است؛ یک عاشقانه متفاوت از سال‌های دفاع مقدس. هرچند در طول چند دهه گذشته، زنان محور بسیاری از خاطرات جنگ بوده‌اند و تلاش شده است تأثیر این واقعه بر زندگی مردم از این منظر به تصویر کشیده شود، اما آثار منتشر شده خالی از خلل و آسیب نبوده‌اند؛ آسیب‌هایی که گاه به دلیل ملاحظات ناشر برای جذب مخاطب بیشتر وارد تاریخ شفاهی شده‌ است.

این دسته از خاطرات در کنار به تصویر کشیدن وضعیت اجتماعی مردم در دهه 60 و در مواجهه با یک بحران اجتماعی سیاسی، گاه مجالی بوده برای قلم‌فرسایی نویسنده و شاخ و برگ‌دادن‌های اضافی. امری که برخی از آثار خاطرات را به یک عاشقانه به اصطلاح صورتی نزدیک می‌کند. اما جعفریان با علم به این موضوع، در «پاییز آمد» مشابه کارهای گذشته، راوی و مواجه او با تلاطم‌های زندگی را مد نظر قرار داده و این خط را پی گرفته است.

کتاب , تقریظ ,

«پاییز آمد» داستان زندگی فخرالسادات موسوی و شهید احمد یوسفی، یک زوج زنجانی است. عاشقانه‌ای که هرچند ساده است، اما نگارشش با چالش‌های متعددی برای نویسنده همراه بوده است: «که عشق آسان نمود اول، ولی افتاد مشکل‌ها».

فضای مذهبی سنتی و محدودیت‌هایی که راویان زن معمولاً برای خود در نظر می‌گیرند، سبب شد تا نویسنده ماه‌ها برای تکمیل مصاحبه‌های خود و رسیدن به ذهن و زبان فخرالسادات زمان بگذارد. در نهایت، کار جعفریان مورد تأیید بسیاری از پژوهشگران حوزه خاطرات شفاهی قرار گرفت؛ به طوری که از آن به عنوان «عاشقانه سنت‌شکن» یاد کرده‌اند.

رهبر معظم انقلاب نیز در تقریظی این اثر را چنین توصیف کرده‌اند:

بسمه‌تعالی

– عشقی آتشین، عزمی پولادین، و ایمانی راستین چهره‌نگار زندگی این دو جوان است که با نگارشی زیبا و رسا در این کتاب تصویر شده است. این نیز از همان روایات صادقانه است که شنیدن و خواندن آن امثال این حقیر را خجالت‌زده میکند و فاصله‌ی نجومی‌شان با این مجاهدان واقعی را آشکار میسازد.

قهرمانان دهه هفتادی

خاطره‌نویسی در سال‌های گذشته با توجه و تمرکز بر خاطرات شهدای مدافع حرم، وارد فاز جدید شد و دریچه تازه‌ای به روی علاقه‌مندان به این قالب گشود؛ کتاب‌هایی که عمدتاً قهرمانانی از نسل جدید معرفی می‌کنند، پهلوانانی که از کف جامعه برخاسته‌ و به الگویی برای نسل جدید تبدیل شده‌اند.

کتاب «مجید بربری» نوشته کبری خدابخش دهقی، «بیست سال و سه روز» نوشته سمانه خاکباز و «هواتو دارم»، اثر مجید ملاحسنی از جمله این آثار است که در سال 1403 مورد توجه قرار گرفت و تقریظ آنها در مراسمی با حضور خانواده شهدا رونمایی شد.

«مجید بربری» داستان زندگی شهید مجید قربانخانی و سیر تحول او در زندگی است. پسری که در یافت‌آباد تهران متولد شد و با وجود سبک زندگی متفاوتی که داشت، به عشق حفاظت از حرم آل الله راهی سوریه شد و در خان‌طومان به شهادت رسید. نویسنده داستان زندگی او را در این کتاب از لحظه تولد دوباره مجید آغاز کرده، لحظات پایانی حیات دنیایی او و سپس در ادامه با رفت و برگشت‌های مختلف، گریزی به برهه‌های زندگی او می‌زند و در پی این است بداند که چطور پسری که صاحب یکی از معروف‌ترین قهوه‌خانه‌های یافت‌آباد بود، با سفری به کربلا متحول شد و شد پاسبان حرم دل: «پرورده عشق شد سرشتم/ جز عشق مباد سرنوشتم».

کتاب , تقریظ ,

رهبر معظم انقلاب در تقریظی بر این اثر فرموده‌اند:

بسم الله الرّحمن الرّحیم

ــ اینجا فطرتی پاک را، دلی روشن را، دستی خدمتگزار به ضعیفان را می‌بینیم که رشته‌ئی از انوار خورشید حسینی، آنها را در خط نورانی جهاد و شهادت، به کار می‌اندازد و دارنده‌ی آنها را به اوج میرساند. مجید قربانخانی مصداق آیه‌ی: فَمَن یُرد الله ان یهدیه یشرح صدره للإسلام است. او لایق این عروج بوده و دل با صفا و روح با مرام او ظرفیت آن را داشته است.. گوارایش باد و الحقنا الله به انشاءالله

«بیست سال و سه روز» نیز داستان زندگی سیدمصطفی موسوی، جوان‌ترین شهید مدافع حرم است. شهید موسوی در حالی که تنها سه روز از تولد 20 سالگی‌اش می‌گذشت، در حمله‌ای که به اطراف حرم حضرت زینب(س) در دمشق شد، به فیض شهادت نائل آمد. او که از نیروهای هوابرد بود، برای رسیدن به سوریه و دفاع از حرم و حریم اهل بیت(ع) راه پر فراز و نشیبی را طی کرده بود که خاکبازان در این کتاب، تلاش کرده به خوبی روایتگر مجاهدت‌های او باشد.

کتاب , تقریظ ,

زندگی شهید موسوی تنها به این بُعد ختم نمی‌شود. مرور زندگی او به عنوان یک شهید دهه هفتادی نکات قابل تأملی برای نوجوانان و جوانان دارد که از این جمله می‌توان به پایبندی او به مطالعه و کسب رضایت پدر و مادر اشاره کرد. رهبر معظم انقلاب در تقریظی بر این اثر فرموده‌اند:

به نام خدا

ــ این شرح حال نیز برای امثال من غبطه‌انگیز و حسرت‌زا است. نور این جوان و امثال او چشم امثال مرا خیره میکند و ما را متوجّه تاریکیهائی که در آن گرفتاریم میسازد. آفرین به آن انگیزه‌ی نجات‌بخش که سیدمصطفی‌ها را به چنین اوجی میرساند و مرحبا به صبر و توکلی که پدر و مادری را در فقدان چنین فرزندی آرامش می‌بخشد. خدا را سپاس که در دوران چنین انسانهائی زندگی میکنیم.

«هواتو دارم» سومین اثر از مدافعان حرم است که در سال 1403 مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفت. این اثر روایتی است از زندگی شهید مرتضی عبداللهی به روایت همسر. شهید عبداللهی متولد نهم اسفند 1366، دانش‌آموخته رشته مهندسی عمران بود و 23 آبان 1396 در منطقه بوکمال سوریه به شهادت رسید.

عبداللهی جوانی باهوش و شجاع، مزین به انواع و اقسام هنرهای رزمی بود. عشق به جبهه و شهدا هم از کودکی در او وجود داشت. وقتی پدرش از حال و هوای دفاع مقدس برایش تعریف می‌کرد، سراپا گوش می‌داد، اما آخرسر با دستش محکم به پایش می‌زد و می‌گفت: ای کاش من آن موقع بودم.

کتاب , تقریظ ,

برای اینکه بتواند به دفاع از حرم عمه سادات برود، دوره‌های مختلف غواصی، پاراگلایدر و راپل را گذرانده بود، اما هیچ کدام از این تخصص‌ها نتوانسته بود راه او را برای دفاع از حرم باز کند. به پدرش متوسل شد؛ پدری که خود یکی از فرماندهان دوران دفاع مقدس و از گردان تخریب‌چی جبهه بود. … رهبر معظم انقلاب در تقریظی بر این اثر فرموده‌اند:

این نیز جلوه‌ئی دیگر از رویشهای انقلاب است: جوان دلاوری با عقلانیّت دهه‌ی 90 و احساسات دهه‌ی 60.. مصداق: الیه یصعد الکلم الطیب و العمل الصالح یرفعه.. با جهادی در بهترین راه و سرانجامی برترین سرانجام.. هنیئاً لأرباب النعیم نعیمُهم.. معرفت و صبر راوی (همسر شهید) در خور ستایش است.. گرامی و سربلند باد.

2 تیر 402

ـ نگارش کتاب، خوب و در موارد بروز احساسات، عالی است و نیز مقدمه بخصوص چند سطر پایانی آن.

نبرد در زیر زمین و حماسه‌ای که ورق را به نفع ایران برگرداند

«معبد زیرزمینی»، نوشته معصومه میرابوطالبی از دیگر آثاری است که در سال 1403 مورد توجه رهبر انقلاب قرار گرفت، کتابی که به شرح حماسه مقنی‌های یزدی در عملیات فتح‌المبین می‌پردازد.

نویسنده در این کتاب با استفاده از داستان و پروردن شخصیت «الیاس» به معرفی گروهی از رکن‌آباد یزد می‌پردازد که با حفر تونلی به عبور نیروهای ایرانی از مین‌های کاشته شده توسط نیروهای عراقی کمک کردند و ورق را به نفع ایران برگرداندند.

اواسط پاییز 1360 در اوج روزهای بمباران شهرهای دزفول، شوش و اندیمشک تصمیمی بزرگ گرفته شد، احمد آرام، از فرماندهان یگان عملیاتی وقت، درباره این عملیات می‌گوید: دشمن که برای تصرف شهر دزفول به پل کرخه رسید، با نیروهای کمی که در آنجا مستقر بودند، متوقف شد، با این حال سنگر دیده‌بانی که دشمن مستقر کرده بود، سبب شد از آنجا تا سه‌راهی دزفول تا اهواز یعنی حدود 18 کیلومتر را تا خط مقدم زیر دید خود داشته باشد.

کتاب , تقریظ ,

از سوی دیگر، موقعیت جغرافیایی منطقه به‌دلیل وجود تپه‌های نسبتاً بلند نسبت به مناطق شرق شوش و جاده ارتباطی اهواز دزفول و دسترسی به رادار چهار و پنج ایران که در دست بعثی‌ها بود، سبب می‌شد دشمن ضمن کنترل پرواز و دفاع هوایی منطقه، بر منطقه مسلط باشد.

همچنین بعد از عبور از کرخه در خط مقدم، بعثی‌ها با مهندسی دقیق یک خط نفوذناپذیر با مین ایجاد کرده بودند، این منطقه برای آنها حائز اهمیت بود و باید آن را در هر شرایطی حفظ می‌کردند. آنها از این محور با استفاده از توپخانه قدرتمندی که پشت خط احداث کرده بودند، شهرهای دزفول و اندیمشک را شبانه‌روز گلوله‌باران می‌کردند. بعثی‌ها به مهندسی پیچیده خود اعتماد کرده بودند و خود را برنده قطعی جنگ می‌دانستند، اعتماد به این موضوع به‌حدی بود که صدام وعده داده بود؛ «اگر ایرانی‌ها توانستند از این سد عبور کنند، کلید بصره را به آنها خواهیم داد.»

رهبر انقلاب در تقریظی بر این اثر آن را «تازه و مبتکرانه» توصیف کرده و فرموده‌اند:

موضوع این رمان تازه و مبتکرانه است، نگارش آن هم شیرین و جذاب است. پرداختن به بخش‌های حاشیه‌ئی ولی مهم و تاثیرگذار دفاع مقدس کار لازمی است که نویسنده‌ی این رمان شیوا از عهده‌ی آن برآمده است. استفاده از مقنّی‌های یزدی را شهید صیاد شیرازی چند بار مطرح کرده بود و ماها از آن مطلع بودیم، اما اهمیت و ظرافت و دشواری آن به گونه‌ئی که در این کتاب تشریح شده برای ما و دیگران امثال ما معلوم نبود. رحمت و رضوان خدا بر این هنرمندان کلنگ به دست.

شهیدی که دقیقه‌ای از عمرش را بیهوده تلف نمی‌کرد

«آخرین فرصت»، آخرین اثری است که می‌توان در این گزارش به آن اشاره کرد. این کتاب که به قلم سمیرا اکبری نوشته شده، شرحی است از زندگی خانم قافلان‌کوهی از زندگی مشترکش با شهید علی کسایی.

این کتاب را علاوه بر مرور خاطرات دوران زندگی و رزمندگی شهید علی کسایی، می‌توان تاریخ شفاهی دوران انقلاب و جنگ ایران و عراق دانست که در قالب رمانی جذاب؛ «صمیمیت و ساده‌زیستی»، «احترام به والدین»، «عشق به همسر و فرزند»، «صبر و ایثار»، «توجه به بیت‌المال و حق‌الناس»، «عفت و حیا» و «فداکاری و شهادت» را زیبا و هنرمندانه به تصویر کشیده است.

کتاب , تقریظ ,

رهبر معظم انقلاب در تقریظی «نگارش خوب» این اثر را از امتیازات آن معرفی کرده و فرموده‌اند:

ــ این شهید عزیز از سرآمدانِ شهدا است. زندگی پرهیزگارانه، رفتار فداکارانه، و سرانجام غبطه‌انگیز: شهادت دلاورانه و آگاهانه. گوارا باد این همه بر این بنده‌ی مخلص.. و درود خدا بر امام خمینی که انقلابش توانست چنین گوهرهای نفیسی را استخراج و تربیت کند. نگارش خوب نویسنده و اظهارات صریح و ساده‌ی راویِ رنج‌کشیده، از امتیازات کتاب است.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

هویت و فرهنگ بومی در ادبیات کودک و نوجوان


به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ محمدمهدی سیدناصری پژوهشگر حقوق کودکان؛

ادبیات کودک نه‌تنها وسیله‌ای برای سرگرمی و آموزش زبان، بلکه ابزاری مؤثر برای انتقال ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی است. از طریق داستان‌ها، افسانه‌ها و شعرهای کودکانه، اصول اخلاقی، باورهای اجتماعی و مفاهیم حقوق بشری به نسل‌های آینده منتقل می‌شود.ادبیات کودک به مجموعه‌ای از متون نوشتاری، شفاهی و تصویری گفته می‌شود که برای گروه سنی کودکان خلق شده و هدف آن آموزش، سرگرمی و رشد فکری آنان است. این ادبیات شامل داستان، شعر، نمایشنامه، و کتاب‌های تصویری می‌شود که نقش مهمی در شکل‌دهی به افکار و ارزش‌های کودکان ایفا می‌کند.

ارزش‌های فرهنگی شامل باورها، هنجارها و سنت‌هایی است که هویت یک جامعه را تعریف می‌کند. ادبیات کودک می‌تواند با روایت داستان‌هایی که بر اساس فرهنگ بومی نوشته شده‌اند، کودکان را با میراث فرهنگی خود آشنا کند و به تداوم آن کمک کند.

حقوق بشر شامل مفاهیمی همچون حق بر آموزش، برابری، آزادی بیان و احترام به تفاوت‌های فرهنگی است. کتاب‌های کودک می‌توانند این مفاهیم را از طریق داستان‌ها و شخصیت‌های الهام‌بخش به کودکان آموزش دهند.

ادبیات کودک با بازتاب فرهنگ بومی، به کودکان کمک می‌کند تا احساس تعلق به جامعه خود داشته باشند.افسانه‌ها، داستان‌های عامیانه و متون بومی، هویت فرهنگی را در کودکان تقویت کرده و آن‌ها را با گذشته و میراث فرهنگی خود آشنا می‌کنند. برای مثال، در ایران، داستان‌هایی مانند «شاهنامه» و قصه‌های کهن نظیر «موش و گربه» تأثیر بسزایی در انتقال فرهنگ ایرانی داشته‌اند.

ادبیات کودک می‌تواند درونی‌سازی حقوق بشر را تسهیل کند. داستان‌هایی که بر برابری، عدالت، دوستی و احترام به تفاوت‌ها تأکید دارند، به کودکان کمک می‌کنند تا مفاهیم حقوق بشری را درک کرده و در زندگی خود به کار گیرند. برای مثال، کتاب «ما همه آدم هستیم» اثر پیتر اسپایر، با استفاده از تصاویر متنوع، به کودکان تفاوت‌های فرهنگی را نشان داده و بر ارزش برابری انسان‌ها تأکید می‌کند.

داستان‌های کودکانه با به تصویر کشیدن موقعیت‌هایی که در آن‌ها شخصیت‌ها با چالش‌های اخلاقی مواجه می‌شوند، به کودکان می‌آموزند که چگونه با دیگران همدلی کنند. به عنوان نمونه، کتاب «قصه‌های مهربانی» که مجموعه‌ای از داستان‌های کوتاه درباره همدلی و کمک به دیگران است، نقش مهمی در آموزش ارزش‌های انسانی دارد.

ادبیات کودک می‌تواند در کاهش کلیشه‌های جنسیتی، قومی و طبقاتی نقش مؤثری ایفا کند. به‌عنوان مثال، کتاب «شاهزاده‌ای که نجات داد» داستان دختری شجاع را روایت می‌کند که برخلاف کلیشه‌های رایج، خود یک قهرمان است. این نوع داستان‌ها به کودکان یاد می‌دهند که هویت و توانایی‌هایشان نباید تحت تأثیر کلیشه‌های اجتماعی قرار گیرد.

برای این که کتاب‌های کودک بتوانند به درستی ارزش‌های فرهنگی و حقوق بشری را منتقل نمایند، باید دارای ویژگی‌های زیر باشند:

روایت غنی و جذاب؛ داستان باید به گونه‌ای باشد که کودکان را جذب کرده و پیام آن به شکل غیرمستقیم منتقل شود.

2 ـ بازنمایی تنوع فرهنگی؛ کتاب‌هایی که شخصیت‌های متنوع از فرهنگ‌های مختلف را نشان می‌دهند، به کودکان درک بهتری از حقوق بشر می‌دهند.

3 ـ آموزش غیرمستقیم ارزش‌های انسانی؛ کتاب‌هایی که به جای آموزش مستقیم، مفاهیم اخلاقی و اجتماعی را از طریق داستان‌های جذاب ارائه می‌دهند، تأثیر عمیق‌تری دارند.

4 ـ دوری از کلیشه‌های فرهنگی و جنسیتی؛ داستان‌ها باید به گونه‌ای باشند که کلیشه‌های ناعادلانه را تقویت نکنند.

ادبیات کودک به‌عنوان یکی از ابزارهای مهم آموزشی و فرهنگی، نقشی بی‌بدیل در انتقال ارزش‌های فرهنگی و حقوق بشری دارد. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که از طریق داستان‌ها، شعرها و کتاب‌های تصویری، می‌توان مفاهیمی همچون هویت فرهنگی، عدالت، همدلی، برابری، حقوق فردی و اجتماعی را به کودکان آموزش داد. این مفاهیم، که در اسناد بین‌المللی همچون کنوانسیون حقوق کودک سازمان ملل متحد نیز مورد تأکید قرار گرفته‌اند، به‌گونه‌ای درونی‌سازی می‌شوند که فرد در طول زندگی خود، آن‌ها را به‌عنوان اصول اساسی رفتاری به کار گیرد.

مطالعات در حوزه روان‌شناسی رشد و تعلیم و تربیت نشان می‌دهند که مفاهیم اخلاقی و حقوقی زمانی بیشترین تأثیر را دارند که از طریق داستان‌های معنادار و ملموس به کودکان منتقل شوند. به‌همین دلیل، انتخاب کتاب‌های باکیفیت که ارزش‌های فرهنگی و حقوق بشری را به شیوه‌ای غیرمستقیم و جذاب ارائه می‌کنند، اهمیتی دوچندان دارد. این کتاب‌ها نه‌تنها به تقویت هویت فرهنگی کودکان کمک می‌کنند، بلکه آن‌ها را برای زندگی در جامعه‌ای متنوع و جهانی‌شده آماده می‌سازند.

از سوی دیگر، توجه به محتوای کتاب‌های کودک از منظر مقابله با کلیشه‌های جنسیتی، طبقاتی و قومی ضروری است. داستان‌هایی که تصاویری کلیشه‌ای از نقش‌های اجتماعی ارائه می‌دهند، می‌توانند مانعی در برابر برابری و عدالت اجتماعی باشند. در مقابل، کتاب‌هایی که با زبانی ساده اما عمیق، برابری، تنوع فرهنگی و احترام به حقوق دیگران را نشان می‌دهند، نقش مؤثری در تربیت شهروندانی آگاه، مسئول و مشارکت‌جو دارند.

بنابراین، لازم است سیاست‌گذاران آموزشی، نویسندگان، تصویرگران و ناشران به مسئولیت اجتماعی خود در قبال تولید محتوای ادبیات کودک توجه ویژه‌ای داشته باشند. همچنین، والدین و مربیان می‌بایست با انتخاب آگاهانه کتاب‌ها، بستری مناسب برای درک و درونی‌سازی ارزش‌های فرهنگی و حقوق بشری در ذهن کودکان فراهم آورند. در نهایت، پژوهش‌های بیشتر در این حوزه می‌توانند به تدوین معیارهای علمی برای تولید و ارزیابی کتاب‌های کودک از منظر حقوق بشر و فرهنگ بومی کمک کنند.

انتهای پیام/

 

 



منبع: خبرگزاری تسنیم

«ستاره‌ای که ماه شد»؛ ۵۰ برش خواندنی از زندگی سیدحسن نصرالله


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سید حسن نصرالله سومین دبیرکل حزب‌الله لبنان و از بنیانگذاران آن در سال 1982 بود که پس از شهادت سید عباس موسوی در سال 1992 دومین دبیرکل حزب‌الله، به عنوان دبیرکل این حزب انتخاب شد. حزب‌الله در دوران وی به قدرتی منطقه‌ای تبدیل شد و توانست پس از انجام عملیات‌های متعدد، در سال 2000 اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی از لبنان و آزاد کردن اسرای لبنانی کند. نصرالله دانش‌آموخته حوزه علمیه نجف بود که ارتباطش با «سید محمدباقر صدر» و «سید عباس موسوی» باعث شد وارد فضای مبارزه با اشغالگری اسرائیل شود.

طی دهه‌های گذشته آثار مختلفی درباره این شهید عزیز منتشر شده است. توجه اهالی قلم و ادب پس از شهادت سیدحسن نصرالله در سال گذشته به این شهید عزیز بیشتر شد و در این مدت آثاری درباره او و نقشش در جبهه مقاومت منتشر شد که از این جمله می‌توان به «ستاره‌ای که ماه شد»، به قلم مصطفی رضایی اشاره کرد که چندی است از سوی نشر معارف در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است. 

این کتاب با تکیه بر مستندات دقیق و واقعی، نه تنها ابعاد سیاسی و اجتماعی شخصیت را به تصویر می‌کشد، بلکه از لایه‌های عمیق‌تر روح و ایمان وی نیز پرده برمی‌دارد. در هر برشی از این روایت، نویسنده با استفاده از فضاسازی‌های زنده و شخصیت‌پردازی‌های عمیق، لحظات حساس و سرنوشت‌ساز زندگی سید حسن نصرالله را به زیبایی بازآفرینی می‌کند. هر قسمت از داستان، چون قطعه‌ای از پازل تاریخی، به شکلی مستقل اما همزمان منسجم، مسیر تحول این چهره را به خواننده عرضه می‌کند. 

رضایی در گفت‌وگو با تسنیم، درباره جزئیات این اثر و تمایز آن با آثار پیشین گفت: لازم است قبل از نگارش هر کتاب و دست به قلم شدن برای نوشتن هر پژوهشی، لازم است آثار مشابه گذشته بررسی شود تا به این نتیجه برسیم که کتاب جدید قرار است چه گره‌ای از موضوع را برای مخاطب باز کند. معمولاً کتاب‌هایی که برای افراد شاخص نوشته شده، تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند و تنها به اضافه و کم کردن برخی از مطالب یا نوع پردازش خلاصه شده‌اند. 

سید حسن نصرالله , کتاب , نشر معارف ,

او با بیان اینکه در کتاب «ستاره‌ای که ماه شد» تمام تلاشم را کردم تا یک روایت داستانی خواندنی و متفاوت از زندگی شهید عزیز ارائه دهم، ادامه داد: تاکنون درباره شهید سیدحسن نصرالله کتابی در قالب داستان نوشته نشده بود. از دیگر تفاوت‌های این کار با آثار قبلی در این است که آثار قبلی تنها یک بخش از زندگی او را بررسی کرده یا به ارائه یک روایت تاریخی از زندگی این شهید با تمرکز بر چگونگی شکل‌گیری تاریخی حزب‌الله محدود شده است. در کتاب «ستاره‌ای که ماه شد» تلاش کردم که خلأهای روایتی را پر کنم و اثری خوشخوان ارائه دهم تا مخاطب تا انتهای کتاب همراه باشد و پازل منسجمی از شخصیت شهید سیدحسن نصرالله ارائه دهم.

این نویسنده با بیان اینکه شخصیت شهید سیدحسن نصرالله از حزب‌الله جدا نیست، به جزئیات بیشتری از این کتاب اشاره و اضافه کرد: در این کتاب 50 برش داستانی با روایت 50 راوی ارائه می‌شود. مخاطب در این اثر در واقع در یک پازل بزرگتری شاهد شخصیت شهید سیدحسن نصرالله و تأثیر حزب‌الله لبنان در منطقه و محور مقاومت است. هرچند قالب اثر داستان است، اما روایت‌ها مستند است، سعی کردم با بهره‌گیری از عناصر داستانی، روایتی مستند و در عین حال خوشخوان از زندگی این شهید ارائه دهم. 

او یکی از چالش‌های به سرانجام رسیدن این کار را، دسترسی به روایان عنوان کرد و گفت: به خاطر شرایط امنیتی که شهید سیدحسن نصرالله در طول زندگی داشت، گاه ارتباط زیادی با خانواده نداشت و دائما در نقل مکان بود. در وهله اول تعداد راویان پایین بود، اما بعد از مدتی با کمک تیم تحقیقاتی نشر معارف، توانستیم از زوایای مختلف به زندگی این شهید عزیز بپردازیم. 

به گفته رضایی؛ کتاب با دوران نوجوانی شهید سیدحسن نصرالله آغاز می‌شود و تا دوران شهادت او پیش می‌رود. در این میان، دوران پذیرش دبیر کلی حزب‌الله توسط ایشان و مسئولیتی که سی و چند سال برعهده داشتند، نحوه مدیریتشان و تأثیرگذاریشان بر منطقه و محور مقاومت نیز بیان شده است. عنوان کتاب نیز با توجه به نقش ایشان در محور مقاومت انتخاب شده است. شهید سیدحسن نصرالله ستاره‌ای در آسمان محور مقاومت بود که پس از 30 سال به چنان پختگی رسید که پرچم‌دار مقاومت در منطقه شد. تأثیرگذاری او بر این محور و حتی جهان اسلام انکارناشدنی است، همین وجه از شخصیت او سبب شد تا ستارگان دیگری نیز در آسمان مقاومت بتابند. 

نویسنده کتاب «ستاره‌ای که ماه شد» به جذاب‌ترین بُعد شخصیتی شهید سیدحسن نصرالله اشاره و اضافه کرد: شهید عزیز در طول زندگی از افراد متعددی متأثر بود که از این جمله می‌توان به رهبر انقلاب، امام موسی صدر، شهید مغنیه، شهید قاسم سلیمانی و سیدعباس موسوی اشاره کرد. یکی از عجیب‌ترین ویژگی‌های اخلاقی او، ولایت‌پذیری بود. ایشان به یکی از علمای قم گفته بود که ما همین که احساس کنیم که رهبر انقلاب از چیزی خوششان نمی‌آید، آن کار را انجام نمی‌دهیم و همین که احساس کنیم که ایشان از انجام کاری خشنود می‌شوند، آن کار را انجام خواهیم داد. همین ولایت‌پذیری نیز سبب شد تا ایشان چهره‌ای محبوب در جهان اسلام باشد. 

نشر معارف کتاب «ستاره‌ای که ماه شد» را در 184 صفحه به قیمت 145 هزار تومان منتشر کرده است. 

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

صف نخبگانی تحریم اسرائیل؛‌ از تحریم فرهنگی تا لغو جوایز ادبی


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌ سال 1403 اتفاقات مختلفی در جهان ادبیات در دنیا رخ داد،‌ اما مهمترین این اتفاقات حول محوز فلسطین و جنگ اسرائیل و غزه بود،‌ اگرچه از سال‌ها پیش‌ نویسندگان و نخبگان ادبی جهان نسبت به مسئله فلسطین حساس شده و واکنش‌های مختلفی را در سراسر جهان از خود نشان داده بودند،‌ اما اوج این واکنش‌ها را می‌توان در فاصله سال‌ 2024 تا 2025 و در سال 1403 شمسی دید.

پس از اعلام حمایت نمایشگاه فرانکفورت از اسرائیل و انتقاد نویسندگان و ناشران به این حرکت،‌ شاید بتوان گفت مهمترین اتفاقی که در این بازه زمانی با موضوع حمایت از فلسطین رقم خورد،‌ شکل‌گیری بزرگترین تحریم تاریخی اسرائیل بود، تحریمی که ابتدا توسط یک‌هزار نویسنده مطرح جهانی و برگزیدگان جوایز نوبل،‌ پولیترز و بوکر کلید زده شد و بعد از آن با پیوستن بیش از 7 هزار نویسنده مطرح جهان،‌ به بزرگترین تحریم تاریخی ـ فرهنگی علیه اسرائیل بدل شد.

امضا کنندگان این تحریم متعهد شده‌اند که با کلیه مؤسسات فرهنگی، ناشران، جشنواره‌ها یا انتشاراتی که در نقض حقوق فلسطینی‌ها همدست هستند، همکاری نکنند.

در سال‌های اخیر، تعدادی فزاینده از نویسندگان و هنرمندان تصمیم گرفته‌اند که اعتراض خود را علیه اسرائیل، به‌ویژه در پرتو درگیری‌های مداوم در منطقه، ابراز کنند، در مجموع جامعه بین‌المللی شاهد افزایش تحریم‌های فرهنگی و هنری به‌عنوان شکلی از اعتراض نسبت به جنایت‌های رژیم اشغالگر اسرائیل بوده است. 

بسیاری از نویسندگان، شاعران و نمایشنامه‌نویسان برجسته در نامه‌ها و کمپین‌هایی شرکت کرده‌اند که خواستار توقف اقدامات نظامی اسرائیل هستند، آنها استدلال می‌کنند که این اقدامات منجر به نقض گسترده حقوق بشر علیه مردم فلسطین شده است. هدف این نویسندگان با استفاده از نفوذ خود، افزایش آگاهی و تشویق به گفت‌وگو درباره جنایت‌هایی است که اسرائیل بر سر مردم غزه آورده است.

این جنبش اعتراضی میان نویسندگان تنها به بیانیه‌های سیاسی محدود نمی‌شود؛ بلکه بر اهمیت هنر به‌عنوان ابزاری برای تغییر اجتماعی نیز تأکید می‌کند. بسیاری از هنرمندان معتقدند که کارشان می‌تواند تفکر را برانگیزد و همدلی را الهام بخشد، و در نتیجه درکی عمیق‌تر از مبارزات جوامع حاشیه‌نشین ایجاد کند. مشارکت نویسندگان در این اعتراضات نشان می‌دهد که چگونه ادبیات و هنر می‌توانند با فعالیت‌های اجتماعی تلاقی پیدا کنند.

انتقاد به حامیان مالی جایزه ادبی گیلر

تصمیم به اعتراض علیه اسرائیل بدون جنجال نبوده است، برای نمونه ماجرایی که برای جایزه ادبی گیلر پیش آمد از همین دست بود،‌ اعتراضات گسترده،‌ به جایزه ادبی گیلر کانادا، بیش از یک سال ادامه داشت، معترضان دو بار مراسم جایزه گیلر را در نوامبر 2023 بر سر این بانک که در آن زمان بزرگترین سرمایه‌گذار بین‌المللی در شرکت اسلحه‌سازی اسرائیلی بود، قطع کردند، از آن زمان این شرکت تابعه سهام خود را کاهش داده است، بیش از 1800 نویسنده، از جمله برنده سال 2023 سارا برنشتاین، نامه‌ای سرگشاده را در حمایت از معترضان امضا کردند.

در ژوئیه 2024، بیش از 30 نویسنده که واجد شرایط دریافت جایزه بودند، آثار خود را از بررسی انصراف دادند، تا اینکه اعتراضات سرانجام منجر به قطع همکاری این بانک با جایزه گیلر شد، در نهایت پس از یک سال و نیم،‌ اعتراضات ماه گذشته،‌ این جایزه اعلام کرد که همکاری خود را با بانک اسکوشیا (حامی مالی اصلی‌اش) قطع کرده است.

بنیاد گیلر که ثروتمندترین جایزه داستانی کانادا را مدیریت می‌کند، اعلام کرد که رابطه 20ساله آن با بانک اسکوشیا دوشنبه به پایان رسید، اما سازمان‌دهندگان کمپین بدون سلاح در هنر می‌گویند تحریم این نهاد ادبی ادامه خواهد داشت.

مایکل دیفورج، سازمان‌دهنده این کمپین‌ها در بیانیه‌ای اعلام کرد: بایکوت تا زمانی که گیلر بنیاد آزریل (Azrieli) و کتاب‌های نیلی (Indigo Books)، دو بنیاد اسرائیلی را به‌عنوان حامیان مالی خود حفظ کند، ادامه دارد،‌ چرا که این دو نهاد ظلم مداوم به فلسطینی‌ها و سکوت آزادی بیان در کانادا را تأمین مالی می‌کنند.

انگیزه اعتراضات علیه کتابفروشی‌های زنجیره‌ای کانادایی نیلی، روابط هدر رایسمن، مدیرعامل آن با بنیاد «برای سربازان تنها» بوده است. این مؤسسه به اعضای سابق ارتش اسرائیل که خانواده‌ای در اسرائیل ندارند، بورسیه تحصیلی می‌دهد. بنیاد «آزریل» Azrieli نیز بزرگترین شرکت سهامی عام اسرائیل است.

اما این اتفاق میان نویسندگان و برندگان این جایزه نیز واکنش‌هایی را در بر داشته است،‌ نور ناگا که در سال 2022 برای رمان «اگر یک مصری نمی‌تواند انگلیسی صحبت کند» در فهرست نهایی این جایزه قرار گرفت، می‌گوید که ای‌کاش این‌قدر طول نمی‌کشید تا جایزه گیلر روابط خود را با اسکوشیا قطع کند.

نامه‌ای که 7هزار نویسنده مطرح جهان آن را امضا کردند

در مقابل، بیش از 1000 فرد برجسته از دنیای ادبیات و سرگرمی نامه‌ای را امضا کرده‌اند که در آن خواستار تحریم نهادهای فرهنگی اسرائیل محکوم شده است، این پاسخ در پی نامه‌ای بود که توسط جشنواره ادبیات فلسطین سازمان‌دهی شده بود و شامل نویسندگان برجسته‌ای مانند سالی رونی بود که متعهد شدند با ناشران و نهادهای اسرائیلی که در اقدامات علیه حقوق فلسطینی‌ها مشارکت دارند، همکاری نکنند، ماهیت تفرقه‌انگیز این موضوع باعث واکنش‌های شدید و گفتمان در جامعه نویسندگان در مورد پیامدهای چنین تحریم‌هایی شده است.

نویسندگان،‌ شاعران‌، بازیگران و چهره‌های فرهنگی و هنری بسیاری سال‌هاست که در انتقاد به سیاست‌های غرب و جنایت‌های اسرائیل در فلسطین‌، فعالیت می‌کنند،‌ پس از «طوفان الاقصی» و آشکارتر شدن چهره صهیونیست‌ها در جهان‌، حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی و کشتار زنان و کودکان بی‌گناه غزه فریاد اعتراض بسیاری از دیگر چهره‌های مشهور جهانی را نیز بلند کرده است.

توقف مراسم انجمن قلم آمریکا

اما یکی دیگر از این دست اقدامات،‌ توقف مراسم انجمن قلم آمریکا در اردیبهشت ماه بود،‌ از زمان شروع جنگ در غزه، نویسندگان وابسته به انجمن قلم آمریکا (PEN) بارها این سازمان را برای حمایت از اسرائیل و کم‌اهمیت جلوه دادن جنایاتی که علیه نویسندگان و روزنامه‌نگاران فلسطینی انجام داده است، محکوم کرده‌اند.

اکنون انجمن قلم آمریکا که با نارضایتی گسترده‌ای از واکنش‌ها علیه خود روبه‌رو شده است، مراسم اهدای جوایز سالانه خود را لغو کرد، ده‌ها نامزد از این رویداد پیش از این لغو، انصراف داده بودند.

«پن» یک سازمان ادبی است که از آزادی بیان حمایت می‌کند، هر سال صدها هزار دلار جایزه اهدا می‌کند که جایزه 75هزاردلاری جین استاین برای بهترین کتاب از جمله آن‌هاست؛ اما با انصراف 9 نویسنده از 10 فینالیست این جایزه و انصراف نامزدهای دیگری از بخش‌های مختلف از ترجمه گرفته تا بهترین کتاب اول، برگزاری مراسم که قرار بود اردیبهشت ماه در تالار شهر منهتن شکل بگیرد، غیرقابل اجرا بود.

از زمان آغاز جنگ در اکتبر سال گذشته، نویسندگان وابسته به انجمن قلم بارها این سازمان را به‌اتهام حمایت از اسرائیل و کم‌اهمیت جلوه دادن جنایات علیه نویسندگان و روزنامه‌نگاران فلسطینی محکوم کرده‌اند. در نامه سرگشاده‌ای که نائومی کلاین و لوری مور از امضا‌کنندگان آن بودند، امضاکنندگان از «پن» برای بسیج نکردن «هیچ حمایت هماهنگ اساسی» از مردم فلسطینی و پافشاری نکردن بر مأموریت خود که «رد کردن همه نفرت‌ها و حمایت از آرمان‌های بشری برای زندگی در صلح و برابری» است، انتقاد کردند.

انجمن قلم بارها خواستار آتش‌بس در غزه شده و به ایجاد صندوق اضطراری 100هزاردلاری برای نویسندگان فلسطینی کمک کرده است، اما اعضای آن این اقدامات را در برابر نسل‌کشی رژیم صهیونیستی کافی نمی‌دانستند.

رویکرد ضداسرائیلی نویسندگان و فعالان فرهنگی در غرب، امر تازه‌ای نیست، هرچند این واقعه، هم‌صدایی آنها را در جهان طنین‌انداز کرده و امضای بیانیه‌ها و پیوستن به کمپین‌های مختلف صدای رساتری از این دست از رویکردها را در جهان غرب به نمایش گذاشته است،

رویکردی که آغاز شده، راهی پرپیچ‌وخم را طی کرده است، نویسندگانی که اولین قدم‌ها را در این راه برداشته‌اند، با برچسب‌های مختلفی از جامعه غرب و به‌ویژه مجامع صهیونیستی مواجه شدند، اما این تازه آغاز راه است و حرکت نخبگانی در این مسیر قطعاً تأثیرگذار است.

انتهای پیام/+



منبع: خبرگزاری تسنیم

ترجمه کتاب «تروریست‌های صهیونیست» ادای دین به کودکان غزه


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «تروریست‌های صهیونیست» یکی از منحصر به فرد ترین کتاب‌های نگارش شده در باب فلسطین است که به قلم عسّاف شارون یک پژوهشگر اسرائیلی نگارش شده است و  با اشاره به جنایات متعدد صهیونیست‌ها در قریب به یک قرن تجاوز گری وخشونت و شهادت دو کشاورز فلسطینی در مزارع موز اعترافی واضح به ساختار ددمنشانه و مشی رفتاری وحشیانه رژیم جعلی اسرائیل است.

 این اثر توسط «سیدرضا قزوینی غرابی» مترجم و تحلیل‌گر مسائل عراق و پژوهشگر حوزه تروریسم به زبان فارسی ترجمه و در انتشارات به‌نشر به زیور چاپ آراسته شده است. غرابی سال‌هاست در حوزه مسائل و تحولات سیاسی منطقه از جمله ایران در رسانه‌های ایرانی و عربی و اندیشکده‌های ایرانی و جهان عرب فعالیت می‌کند که همزمانی با روز قدس بهانه‌ای شد با او به گفت‌وگو بپردازیم.

ترجمه کتاب  «تروریست‌های صهیونیست» ادای دین به کودکان شهید غزه است

مترجم کتاب «تروریست‌های صهیونیست» معتقد است که تاکنون آثار زیادی درباره جنایات رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین نوشته اما به جرات می‌توان گفت کتاب «تروریست‌های صهیونیست»  یکی از آثاری است که به طور مستقل و اختصاصی درباره فلسطین و جنایات صهیونیست‌هاو افراط گرایان یهودی پیش از شکل‌گیری رسمی دولت صهوینیستی آن هم به قلم عساف شارون یک پژوهشگر اسرائیلی نوشته شده است.

 غرابی هدف از نوشتن اثر را ادای دین به شهدای غزه به خصوص کودکان عنوان کرده و می‌گوید: عملیات «طوفان الاقصی مهرماه سال 1402 توسط مجاهدان مقاومت اسلامی فلسطینی اتفاق افتاد و همچنین بعد از آن جنایاتی که صهیونیستی ها در فلسطین و خصوصا در  نوار غزه رقم زدند نسل کشی بی سابقه بود. این عوامل سبب شد که یک اقدام تببینی در خصوص مقابله با جنایات صهیونیستی‌ها انجام دهم. چند سال قبل با کتاب  «تروریست‌های صهیونیست» که به زبان انگلیسی و بعد عربی منتشر شده بود آشنا شدم و تصمیم گرفتم این کتاب را ترجمه کنم و به همه شهدای غزه خصوصا کودکان مظلوم فلسطینی تقدیم کنم.

 او درباره جایگاه کتاب  «تروریست‌های صهیونیست»  ومولف آن ادامه می‌دهد: کتاب  «تروریست‌های صهیونیست» اثر «عساف شارون» استاد فلسفه سیاسی دانشگاه بن گورین و تل آویو است. این اثر در اصل یک مقاله طولانی در یکی از مجلات معتبر آمریکایی بود با عنوان تروریست یهودی که در سال 2015 منتشر شده که یکسال بعد به خاطر اهمیت و نکات قابل توجه آن، توسط مرکز روابط عربی و بین المللی قطر در شهر دوحه منتشر شد.

 مترجم کتاب «تروریست‌های صهیونیست» ادامه می‌دهد: عساف شارون یک شخصیت برجسته و کلیدی در یکی از جنبش‌های اجتماعی اسرائیلی و منتقد برخی از سیاست‌های دولتی رسمی و خارجی رژیم اسرائیل است. با توجه به اینکه او منتقد هست نباید از این نکته غافل بود در هر صورت ایشان هم یک صهیونیست است و کتاب توسط یک استاد دانشگاه صهیونیست نوشته شده و تروریست یهودی را مورد انتقاد قرار داده و این امرنشان می‌دهد که به چه میزان تروریست یهودی، خشن و افراط گراست. از نکات قابل تامل در این اثر می‌توان به انتشار آن در قالب یک مقاله دریک نشریات معتبر آمریکایی و  انتشار آن به صورت کتاب یکسال بعد توسط مرکز مطالعات عربی و بین‌المللی قطر در شهر دوحه اشاره کرد.

 امتیاز انتشار کتاب  «تروریست‌های صهیونیست»

اوعنوان می‌کند: یکی از امتیازات این اثر پرداختن به جریانات پیش از سال 1948 و شکل گیری رسیمی رژیم صهیونیسیتی است. درواقع کتاب تروریست‌های یهودی معرفی اقدامات تروریستی و خشونت آمیز جنبش‌ها و گروه‌های یهودی تندرو، در یکی دو دهه منتهی به تشکیل دولت غاصب صهیونیستی است و موشکافی اولیه‌ای از نوع نگاه و جهان‌بینی جنبش‌های رادیکال یهودی ارائه می‌دهد.

قزوینی ادامه می‌دهد: حداقل دو نکته قابل توجه در کتاب  «تروریست‌های صهیونیست» وجود دارد. اول اینکه نویسنده کتاب اسرائیلی است و از این حیث، آنچه بیان شده اذعانی از یک شخصیت اسرائیلی از ریشه‌های تروریستی رژیم غاصب و اشغالگر است. نکته دوم اینکه بسیاری از آثار نوشته شده به زبان فارسی در خصوص فلسطین متعلق به جنایات رژیم صهیونیستی در سال‌های پس از اشغال فلسطین است در حالیکه بنیان این کتاب متکی بر ریشه‌های تروریستی صهیونیست‌ها و یهودیان تندرو در مسیر تشکیل دولت غاصب، پیش از تأسیس دولت جعلی در سال 1948 است.

او با اشاره به رعایت امانت داری در ترجمه اثر اظهار می‌کند: مترجم در ترجمه نمی‌تواند به دلخواه خودش دیدگاه نویسنده را تغییر دهد و مخاطب باید با اعتماد کامل اثر را بخواند، اما از این جهت که نویسنده اثر ، یک شخصیت صهیونیست است و نکات، زوایا و دیدگاه‌هایی در اثر وجود دارد که قطعا مورد تایید ما نیست؛ از این رو  برخی از مطالب به صورت زیر نویس در کتاب نوشته شده است. هم چنین بسیاری از اطلاعات و اسامی موجود نا آشنا در این کتاب برای مخاطب ایرانی و فارسی زبان در پاورقی کتاب آمده است. در تر جمه اثر سعی کردم ترجمه عربی و انگلیسی اثر را با یکدیگرتطبیق دهم تا یک ترجمه خوب و دقیقی به مخاطب فارسی زبان ارائه دهم.

به گفته غرابی، انتشار این این اثر در بهبوحه‌ی عملیات نسل کشی صهیونیست‌ها علیه مردم بی گناه غزه ، ارائه محتوای آگاهی بخش برای مخاطب ایرانی و فارسی زبان در حجمی کم و کوتاه که  سبب می‌شود خواننده در کم ترین زمان آن را مطالعه کند از دیگرمزایای این اثر نسبت به سایر آثار منتشر شده در موضوع فلسطین است.

او ادامه می‌دهد: عنوان کتاب عنوان قابل توجه و جذاب است بعضی از دوستان گمان کردند که این عنوان توسط مترجم انتخاب شده؛ اما اینطور نیست عنوان اصلی کتاب به زبان انگلیسی هم  «تروریست‌های صهیونیست» است و برای انتشار آن به زبان عربی هم در قطر از همین عنوان اصلی استفاده شده است. در زبان فارسی هم برای رعایت امانت همین اقدام انجام شده است.

 او خاطرنشان می‌کند: تروریزم یهودی یک مفهومی است که در جامعه‌ی اسرائیل و صهیونیستی مورد پذیرش است و به آن انتقاداتی وارد می‌شود. از حیث اینکه یک تعدادی تروریست‌های دینی افراط گرا آن را مرتکب می‌شوند. در هر صورت بخشی از بدنه اجتماعی در اسرائیل هم به آن باور دارند و مرتکب شدید ترین جنایت‌ها و خشونت‌ها علیه مردم فلسطین می‌شوند.

 سهم اقدامات فرهنگی در کاهش رنج‌های مردم ستمدیده فلسطین

قزوینی به شرایط حال حاضر غزه اشاره کرد و گفت: آنچه در غزه می‌گذرد از حیث مظلومیت مردم فلسطین و جنایات رژیم غاصب صهیونیستی بی‌نظیر و بی‌سابقه است.جنگ غزه، یک غربال خوب برای شناخت حقایق و یک سنگ محک بود. مظلومیت کودکان و مردم غزه، چنان سنگین است که بدون تردید هیچ چیز نمی‌تواند به طور کامل آن را بیان کند. اما حرکت‌هایی از این دست مانند ترجمه کتاب «تروریست‌های صهیونیست» بخشی از عرصه وسیع و گسترده جهاد تبیین در دنیای افسارگسیخته کنونی است. امیدوارم تبیین وقایع و حقیقت و افزایش آگاهی افکار عمومی در سراسر جهان بتواند سهم موثری در کاهش رنج‌های مردم ستمدیده فلسطین ایفا کند.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

کتاب “نهر تا بحر”؛ اشعار سه‌زبانه در حمایت از آرمان فلسطین


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، آیین بین‌المللی رونمایی کتاب “نهر تا بحر” در مسجد امام رضا(ع) میدان نیلوفر تهران برگزار شد. این کتاب شامل ترجمه‌های فارسی، عربی و انگلیسی اشعاری با محوریت فلسطین است که توسط سید حسین متولیان و در راستای اجرای مطالبه سال گذشته مقام معظم رهبری مبنی بر شکل‌گیری نهضت ترجمه اشعار فارسی در رابطه با فلسطین، گردآوری، و توسط انتشارات فصل سپید زمستان در 1000 نسخه در روزهای پایانی اسفند 1403 منتشر شده است.

سید حسین متولیان، شاعر آیینی کشورمان از کارشناسان رسمی است که برخی آثار او به همراه آثار تعدادی دیگر از کارشناسان رسمی در این کتاب آمده است.

حسن عبدلیان‌پور، رئیس مرکز وکلا، کارشناسان و مشاوران خانواده قوه قضاییه، با بیان سخنانی در رونمایی از کتاب “نهر تا بحر” گفت: “این کتاب به همت وکلای شاعر و کارشناسان مرکز جمع‌آوری و تهیه شده که اشعار بیش از چهل شاعر ایرانی در حمایت از مردم فلسطین جمع‌آوری شده است.

عبدلیان‌پور در ادامه با اشاره به اقدامات این مرکز در حمایت از آرمان فلسطین افزود: اخیراً پنج نفر از وکلای ما مسائل حقوقی مربوط به فلسطین را در مجامع جهانی مطرح کرده‌اند و برخی از وکلای بین‌المللی که در این زمینه همکاری دارند، اسناد مهمی را در اختیار ما قرار دادند که هم‌اکنون در دسترس است.

وی همچنین به اقدامات مرکز وکلا در پیگیری جنایات رژیم صهیونیستی اشاره و اظهار کرد: مرکز وکلای قوه قضاییه در سال‌های اخیر اقدامات گسترده‌ای در راستای حمایت از حقوق مردم فلسطین انجام داده است که شامل تشکیل دادگاه نمادین برای رسیدگی به جنایات رژیم اسرائیل، تجمع در میدان فلسطین و تشکیل ستاد پیگیری حقوق مردم فلسطین، ارسال شکوائیه توسط وکلای مرکز به دیوان کیفری بین‌المللی (ICC) و اخذ وکالت از اسرای آزاد شده فلسطینی برای طرح شکایت در دادگاه‌های بین‌المللی بوده است.

عبدلیان‌پور در پایان با تأکید بر همکاری‌های بین‌المللی وکلا، تصریح کرد: این مجموعه اقدامات و همکاری‌های بین‌المللی منجر به صدور حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی، شد و وکالت‌های لازم برای پیگیری حقوق مردم فلسطین انجام گرفته است.

سید حسین‌ متولیان هم با بیان سخنانی مطالبه سال گذشته مقام‌ معظم رهبری مبنی بر شکل‌گیری نهضت ترجمه اشعار فارسی در رابطه با فلسطین را دلیل اصلی گردآوری این کتاب شعر سه‌زبانه عنوان کرد.

متولیان همچنین بر حمایت از آرمان فلسطین با استفاده از ابزار مختلف از جمله ادبیات و شعر تأکید و از حمایت‌های مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه برای انتشار و رونمایی از کتاب “نهر تا بحر” قدردانی کرد.

در ادامه برنامه علیرضا قزوه، ناصر فیض، حسن اسحاقی، علی‌اکبر فرهنگیان و جمع دیگری از شاعران، به خوانش اشعار خود با موضوع فلسطین و روز قدس پرداختند.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

رشد فناوری در خدمت بازار غیرقانونی کتاب الکترونیک


 گروه فرهنگی خبرگزاری تسنیم،‌  علی محمدپور؛ دبیر انجمن ناشران دیجیتال در یادداشتی که در اختیار تسنیم گذاشت نوشت: سال 1403 برای فعالیت‌های قانونی نشر الکترونیکی کتاب سال خوبی نبود. بیش از 10 سال از فعالیت‌های قانونی نشر الکترونیکی کتاب در ایران می‌گذرد؛ سال‌هایی که با تلاش جوانان متخصص کشور، به سرویس‌های خوب و با کیفیتی تبدیل شده‌اند که می‌توانند کتاب را به‌صورت قانونی و در قالب‌های الکترونیک در اختیار مخاطبان قرار دهند. ولی این بازار با چالش‌های زیادی روبروست و چالش‌های جدیدی هم به‌سوی آن می‌آید.

 فناوری، به‌ویژه هوش مصنوعی، به سرعت در حال رشد است و دنیای جدیدی را به روی انسان گشوده است. شبکه‌های اجتماعی به قدری رشد کرده‌اند که در زندگی روزمره مردم حضور پررنگی دارند؛ به‌طوری که 80 درصد ایرانیان برای دسترسی به این پلتفرم‌های فیلترشده از فیلترشکن استفاده می‌کنند.

 در دهه گذشته، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به‌عنوان نهاد مسئول، حضور مؤثری در حوزه نشر الکترونیکی نداشته است. اسناد و گزارش‌های این وزارتخانه هیچ اطلاعاتی درباره وضعیت نشر الکترونیکی کتاب در ایران ارائه نمی‌دهند؛ از جمله تعداد کتاب‌های الکترونیکی و صوتی موجود، مرجع قانونی آن‌ها یا خدمات قانونی مربوط به این کتاب‌ها.

کتاب‌های الکترونیکی در ایران هنوز شناسه رسمی ندارند و شابک الکترونیکی به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد. همچنین، اعلام وصول برای این کتاب‌ها انجام نمی‌شود؛ که این موضوع شناسایی آثار منتشرشده به‌صورت الکترونیکی را دشوار می‌کند.

 دولت هیچ حمایت یا یارانه‌ای برای کتاب‌های الکترونیکی در نظر نگرفته و اقدامی برای فرهنگ‌سازی مصرف آن‌ها انجام نداده است. مهم‌تر از همه، هیچ راهکاری برای حفاظت حقوقی از این کتاب‌ها در فضای مجازی پیشنهاد نشده و اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.

در حال حاضر، حدود 12 میلیون ایرانی کتاب الکترونیکی مصرف می‌کنند؛ اما تنها 30 درصد از آن‌ها به‌صورت قانونی عمل می‌کنند و بقیه به‌صورت غیرقانونی از این کتاب‌ها استفاده می‌کنند.

واقعیت میدانی این است که مصرف غیرقانونی کتاب رو به رشد است. تا جایی که مرجعیت کتاب الکترونیک هم به‌سوی بازارهای غیرقانونی همچون تلگرام رفته و هم مخاطب و هم کتاب در این پلتفرم متمرکز شده است. تصمیم‌های دیرهنگام و عدم برنامه‌ریزی در دستگاه‌های مسئول از عوامل اصلی این مرجعیت زدایی از پلتفرم‌های داخلی و تمرکز کتاب در پلتفرم‌های خارجی است.

چالش‌های آینده

این وضعیت می‌تواند چالش‌های بزرگی در آینده ایجاد کند:

  • آسیب بیشتر به فروش کتاب و تضعیف زنجیره نشر:
    با کاهش فروش قانونی، ناشران، کتابفروشان، پلتفرم‌ها، نویسندگان و مترجمان از نظر مالی آسیب می‌بینند. این موضوع ممکن است منجر به کاهش تولید کتاب‌های جدید و حتی تعطیلی برخی ناشران شود.
  • انتشار گسترده کتاب‌های غیرمجاز با کمک هوش مصنوعی:
    هوش مصنوعی می‌تواند برای تولید یا ترجمه غیرمجاز کتاب‌ها استفاده شود، مانند ترجمه خودکار کتاب‌های خارجی بدون اجازه ناشر. این امر بازار را با محتوای بی‌کیفیت پر می‌کند و حقوق مالکیت فکری را نقض می‌کند.
  • عدم امکان پایش اطلاعات مصرف کاربران:
    در بازار قانونی، پلتفرم‌ها می‌توانند داده‌های مصرف را تحلیل کنند، اما در بازار قاچاق، این داده‌ها در دسترس نیست. این موضوع برنامه‌ریزی ناشران برای انتشار کتاب‌های آینده را دشوار می‌کند.
  • مرجعیت‌بخشی به پلتفرم‌های خارجی:
    بسیاری از منابع قاچاق در سرورهای خارجی میزبانی می‌شوند، که خارج از کنترل هستند. این امر باعث می‌شود پلتفرم‌های خارجی، مانند تلگرام، بر بازار کتاب ایران تأثیر بگذارند.
  • تضعیف فعالیت‌های قانونی در کشور:
    رشد بازار قاچاق، فعالیت‌های قانونی را تضعیف می‌کند و ممکن است منجر به کاهش تعداد ناشران و کتابفروشان قانونی شود، که در نهایت به اقتصاد فرهنگی کشور آسیب می‌رساند.

تمام اینها منجر به کاهش فروش و کاهش فعالیت ناشران و کتابفروشان حرفه ای می‌شود و می‌تواند به مرگ فعالیت های مرتبط با کتاب بینجامد.

دولت غایب نشر الکترونیکی کتاب

دولت در سه حوزه می‌تواند نقش آفرینی خود در حوزه نشر الکترونیکی کتاب را داشته باشد

  1. قانونی و حقوقی: ایجاد زیر ساخت‌های قانونی فعالیت که بسیار متزلزل است. هنوز کتاب الکترونیکی قابل شناسایی نیست و در نتیجه حمایت قانونی هم از آن به سختی اتفاق می افتد. قوانین مربوط به حقوق مالکیت فکری مصوب سال 1348 است که نمی‌تواند حمایت چندانی از نشر الکترونیکی کتاب داشته باشد.
     
  2. فرهنگ سازی: دولت وظیفه دارد عادت مصرف مخاطبان را به سمت فعالیتهای قانونی و رسمی سوق دهد. ولی امارها نشان میدهد که عادت مصرف مخاطبان به سمت مصرف غیر قانونی و غیر رسمی رفته است که هیچ نظارتی به آن نیست. طبیعتاً در این بازار غیر قانونی حقوق ناشران و مولفان نقض می‌شود.

    3 ـ حمایت: نشر کتاب جز حوزه‌هایی است که توسط دولت‌ها حمایت می‌شود. دولت ما هم یارانه و حمایت‌هایی را برای نشر کتاب در نظر می‌گیرد. اما این حمایت‌ها شامل نشر الکترونیکی کتاب نمی‌شود. تا جایی که این گروه از ناشران از حضور مناسب در نمایشگاه کتاب تهران هم بی‌بهره هستند.

پیش‌بینی وضعیت نشر الکترونیکی در 5 سال آینده

با توجه به وضعیت کنونی و رشد سریع فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، می‌توان پیش‌بینی کرد که نشر الکترونیکی در ایران طی 5 سال آینده با تغییرات و چالش‌های زیر مواجه شود:

  • گسترش بازار غیرقانونی:
    نبود قانون کپی‌رایت مؤثر و قابلیت‌های هوش مصنوعی در ترجمه سریع، تبدیل کتاب به نسخه صوتی، و انتشار آن، باعث رشد بیشتر بازار غیرقانونی خواهد شد. این امر رقابت را برای ناشران قانونی دشوارتر می‌کند و دسترسی به کتاب‌های رایگان و غیرمجاز را افزایش می‌دهد.
  • کاهش درآمد ناشران و نویسندگان:
    با افزایش عرضه کتاب‌های غیرقانونی، درآمد ناشران و نویسندگان کاهش می‌یابد. این موضوع می‌تواند انگیزه تولید آثار جدید را کم کرده و حتی به تعطیلی برخی ناشران قانونی منجر شود.
  • افزایش وابستگی به پلتفرم‌های خارجی:
    بسیاری از منابع غیرقانونی در پلتفرم‌های خارجی مانند تلگرام منتشر می‌شوند. این روند در 5 سال آینده تشدید خواهد شد و کنترل دولت بر محتوای فرهنگی کاهش می‌یابد.
  • عدم توسعه زیرساخت‌های قانونی:
    اگر دولت اقدامات لازم برای اصلاح قوانین حقوق مالکیت فکری و حمایت از نشر الکترونیکی را انجام ندهد، ضعف زیرساخت‌های قانونی ادامه خواهد یافت و مشکلات موجود تشدید می‌شود.

مشکلات بزرگ‌تر و چالش‌های جدید

در 5 سال آینده، برخی مشکلات کنونی بزرگ‌تر شده و چالش‌های جدیدی نیز پدیدار خواهند شد:

1 ـ تولید محتوای جعلی و بی‌کیفیت:

هوش مصنوعی می‌تواند به تولید کتاب‌های جعلی یا ترجمه‌های بی‌کیفیت منجر شود. این محتوا بازار را پر کرده و اعتماد مخاطبان به منابع قانونی را کاهش می‌دهد.

2 ـ نقض گسترده‌تر حقوق مالکیت فکری:

با توانایی هوش مصنوعی در تولید و توزیع سریع محتوا (مانند کتاب‌های صوتی یا ترجمه‌شده)، نقض حقوق نویسندگان و ناشران به شکل گسترده‌تری رخ خواهد داد. این موضوع انگیزه خلق آثار جدید را کم می‌کند.

3 ـ کاهش کنترل دولت بر محتوای فرهنگی:

تسلط پلتفرم‌های خارجی بر توزیع کتاب‌های الکترونیکی، توانایی دولت برای نظارت بر محتوای فرهنگی را کاهش می‌دهد و ممکن است به انتشار محتوای نامناسب یا مغایر با سیاست‌های فرهنگی منجر شود.

4 ـ چالش‌های امنیتی و حریم خصوصی:

استفاده گسترده از پلتفرم‌های خارجی غیرقانونی می‌تواند مشکلات امنیتی و نقض حریم خصوصی کاربران را به دنبال داشته باشد، زیرا این پلتفرم‌ها اغلب از داده‌های کاربران محافظت نمی‌کنند.

5 ـ کاهش انگیزه فعالیت‌های قانونی:
رقابت سخت با بازار غیرقانونی، پلتفرم‌های قانونی را تضعیف می‌کند و ممکن است بسیاری از ناشران و کتاب‌فروشان قانونی فعالیت خود را متوقف کنند.

نشر الکترونیکی کتاب در ایران با حدود 100 شرکت فعال در قالب پلتفرم و ناشر صوتی، بیش از 120 هزار عنوان کتاب منتشر شده، با مخاطب حدود سه و نیم میلیون در ماه حدود 5 درصد گردش مالی بخش عمومی کتاب در ایران را در اختیار دارد.

حوزه هایی مثل آموزش، کودک و دانشگاهی هنوز در حوزه نشر الکترونیک توسعه‌ای نداشت است. حدود 40 درصد بازار شامل کتاب‌های صوتی و 60 درصد شامل کتاب‌های الکترونیک است.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم