به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ورایتی، ام تی واسودوان نایر، رمان نویس و فیلمنامه‌نویس مشهور هندی، به دلیل مشکلات تنفسی در ۹۱ سالگی درگذشت.
کمک‌های نایر به ادبیات مالایایی زبان و سینما موجب ارتقای داستان‌سرایی در ایالت کرالا در جنوب هند که زادگاه او بود، شد. نایر افسانه‌های سنتی آن سرزمین را با مناظر سرسبزش درآمیخت و از آن سبک داستانی متمایز خود را پدید آورد.
فعالیت سینمایی او در اوایل دهه ۱۹۶۰ آغاز شد و به سرعت به عنوان استاد فیلمنامه نویسی شناخته شد و با جنبش موج نوی در حال ظهور در سینمای مالایالام همراه شد. اولین حضور نایر به عنوان فیلمنامه نویس در سال ۱۹۶۵ با «موراپنو» زمینه را برای ورود داستان‌های پرطنین و شخصیت محور به سینمای هند تعریف کرد. در طول دهه‌ها، او برای بیش از ۶۰ فیلم فیلمنامه نوشت که آثار نمادینی مانند «نیرمالیام» (۱۹۷۳) که برنده جایزه فیلم ملی هند برای بهترین فیلم بلند شد و اولین کارگردانی او را رقم زد از جمله آنهاست. اقتباس او از داستان حماسی «اورو واداکان ویراگاتا» در سال ۱۹۸۹ جایزه ملی بهترین فیلمنامه را برای او به ارمغان آورد و توانایی او را در تفسیر مجدد فولکلور با حساسیت مدرن به نمایش گذاشت.
همکاری او با کارگردان‌هایی مانند هریهاران، پادماراجان و آدور گوپالاکریشنان سینمای مالایالام را به اوج جدیدی رساند. فیلم‌هایی مانند «پانچاگنی» (۱۹۸۶) و «پرومتاچان» (۱۹۹۰) به دلیل ارائه تصویری ظریف از روابط انسانی و چشم‌انداز سیاسی‌اجتماعی کرالا مورد تحسین قرار گرفته‌اند. وی در آثارش اغلب مضامین تضاد اخلاقی، معضلات وجودی، و پویایی پیچیده زندگی روستایی را بررسی می‌کرد.
در حالی که کمک‌های او به سینما ۶جایزه ملی فیلم و چندین جایزه فیلم ایالتی کرالا را برای او به ارمغان آورد، دستاوردهای ادبی نایر هم جوایز متعددی دریافت کرد. اولین رمان مهم او که با عنوان «نالوکتو» در سال ۱۹۵۸ منتشر شد، کاوشی پیشگامانه در تضادهای خانوادگی و نسلی در سیستم جامعه روستایی بود. این رمان او را به صدای پیشروی ادبیات مالایالام بدل کرد و جایزه آکادمی کرالا را برایش به ارمغان آورد.
نایر در طول سال‌ها رمان‌ها، داستان‌های کوتاه و مقالات متعددی نوشت که بسیاری از آنها به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند. آثاری مانند «کلام» (۱۹۶۹)، «مانجو» (۱۹۶۴) و «رندموزهم» (۱۹۸۴) شهرت او را به عنوان یک نویسنده ادبی تثبیت کردند. «رانداموزهام»، بازگویی مهابهاراتا از منظر بهیما هم از مشهورترین آثار اوست.
صدای ادبی نایر با سبک میمنیمال و توصیفات تداعی کننده شرایط انسانی مشخص می‌شود. او سال ۱۹۹۵ جایزه «جنانپیت» را دریافت کرد، که بالاترین افتخار ادبی هند است.
وی علاوه بر فعالیت‌های خلاقانه‌اش، شخصیتی تأثیرگذار در چشم‌انداز فرهنگی کرالا و سردبیر مجله‌های مهم ادبی و مربی نویسندگان و فیلم‌سازان بی‌شماری بود و به این ترتیب نقشی محوری در شکل‌گیری سنت‌های روایی زمان خود داشت. این نویسنده اوایل امسال با راه‌اندازی یک پلتفرم استریم، مجموعه‌ای ۹ قسمتی به زبان مالایالام را منتشر کرد تا میراث ادبی هند جنوبی را گردآورد.
نارندرا مودی، نخست وزیر هند، در پیامی با ابراز تاسف از درگذشت این نویسنده از وی به عنوان یکی از معتبرترین چهره‌های سینما و ادبیات مالایالام یاد کرد که با کاوش عمیق خود در عواطف انسانی، نسل‌ها را شکل داده و الهام‌بخش بسیاری دیگری خواهد بود.
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ طاهره طهرانی: پدران و مادران ما، برای شناختن هر چیز جهان اطراف روایتی داشتند و قصه‌ای. پوشاندن لباس داستان به تن باورها و دانش نزد قُدما، یادگیری و به خاطر سپردن آنها را آسان‌تر می‌کرد و انتقال آن را به نسل‌های بعد ممکن. آسمان شب و اجرام سماوی و ستارگان و سیارات در شاهنامه فردوسی، جلوه‌های بسیاری دارند که از همان بخش نخست و در دیباچه به آنها اشاره شده است. هرچند بررسی همه این موارد و تشبیهات و استعاره‌ها فرصت زیادی می‌طلبد؛ در چند بند به اجمال نگاهی به آنها می‌اندازیم، در آغاز و میانه ابیات توضیحاتی ارائه می‌شود.
فردوسی در بخش دیباچه و بعد از آوردن نام خداوند جان و خرد، در بیت سوم این‌طور می‌گوید:
خداوند کیوان و گردان سپهر
فروزنده ماه و ناهید و مهر
به جز ماه و خورشید و گردان سپهر، به دو سیاره / اپاختر کیوان و ناهید اشاره شده است.
کیوان یا زحل
کیوان یا زحل، سیاره‌ای بلند و دور است و اساساً نام عربی آن نیز به همین دلالت دارد (زحل یزحل به معنی گریختن و دوری کردن) در اساطیر یونان کورونوس نام دارد و در اساطیر روم ساتورن، و خدای بذرافشانی و خرمن است و با کشاورزان و برزگران پیوند دارد. آنطور که ابوریحان بیرونی در التفهیم می‌گوید: «زحل را نحس بزرگ و از روزهای هفته شنبه و از بروج جدی و دلو و از اقالیم، نخستین اقلیم از خط استوا تا آخر آن از اوست».
قدما هر اختر (ستاره) یا اپاختر (سیاره) را در هر ساحت عالم با چیزی در پیوند می دانسته‌اند، مانند اقلیم‌ها و سرزمین‌ها و کشورها، گیاهان و کانی‌ها و فلزات و… علامه شمس الدین محمد محمود عاملی در نفائس الفنون درباره زحل یا کیوان این‌طور می‌گوید: «از بلاد (شهرها و سرزمین‌ها) بر هند و سند و زنج و حبشه و قبط و یمن و عرب، و از معادن بر سرب و حیث و حدید و احجار صلبیه، و از حبوب (دانه‌ها) بر فلفل و شاه بلوط و زیتون و انار ترش و عدس و کتان و شاهدانه، و از درختان بر مازو و هلیله و جوز و زیتون و بادام و هر درختی که ثمره او را پوست سخت بود و…» و به گفته ابوالفضل مصفا «در شعر فارسی علاوه بر اینکه با نام کیوان و زحل فراوان از این اختر و منسوبات او یاد شده است، او را به کنایه و با توجه به مدلولات احکامیِ وی پاسبان هفتمین طارم، پیر فلک، راهب دیر هفتم، مهندس فلک، میر صُفه هفتم، نحس اکبر، معمر و هندوی باریک بین، هندوی پیر، هندوی هفتم چرخ و غیره، فراوان وصف کرده‌اند.»
ناهید یا زهره
ناهید یا زهره، در فارسی در پهلوی استر بیدیته یعنی ستاره بیدخت گفته می‌شود؛ صورت دگرگون شده بغ‌دخت به معنی «دوشیزه خدای» یا «خدای‌دخت». آناهید در بندهش ایزد حامی زمین است. آناهیتا (شکل دیگر ناهید و اناهید) فارسی و پهلوی _به معنی پاک و روشن و بی عیب_ ایزد نگهبان آب بوده است. معابد ناهید که مشرف بر رودها و جوی‌های آب بنا شده و هنوز هم دیده می‌شوند، نشانه اقتدار ناهید بر این عنصر حیاتی است.
اندازه زهره (دومین کره از چپ) در مقایسه با کره زمین و ماه، عطارد و مریخ
زهره در در اساطیر یونان آفرودیت، و نزد رومیان ونوس، الهه عشق است و چنگ نواز فلک. اعراب شام و عراق آن را پرستش می‌کردند و العزی می‌نامیدند، نامی که در میان صابئین هم شناخته شده است. نقش و ارتباطش در داستان هاروت و ماروت هم در افسانه‌ها ذکر شده، بهرحال با توجه به تمام باورهای کهن در خصوص زهره یا ناهید یا بیدخت، منجمان قدیم این سیاره را کوکب زنان و اهل زینت، و در پیوند با تجمل ولهو و شادی و طرب وعشق و ظرافت و سخریه و سوگند دروغ دانسته؛ از برج‌ها با ثور (صورت فلکی گاو / ماه اردیبهشت) و میزان (صورت فلکی ترازو / ماه مهر) و از اقالیم با اقلیم پنجم _سقلاب (اسلاو) و روم_ و از روزهای هفته جمعه را متعلق به زهره می‌دانند.
هفت اقلیم یا هفت کشور
برای درک ارتباط سیارات و ستارگان با سرزمین‌ها این توضیح لازم است، ابوریحان بیرونی در التفهیم هفت اقلیم یا هفت کشور را این‌طور می‌نویسد:
کشور یکم هندوستان
کشور دوم عرب و حبشستان
کشور سوم مصر و شام
کشور چهارم ایران شهر (سرزمین خونیرث در اوستا)
کشور پنجم صقلاب (سقلاب / اسلاو) و روم
کشور ششم ترک و یاجوج
کشور هفتم چین و ماچین
نمودار هفت اقلیم از کتاب مجمل التواریخ و القصص
که این تقسیم بندی ریشه در سنت زردتشتی دارد، در سنت زردشتی جهان به هفت اقلیم یا کشور تقسیم شده بود:
آرزه در خاور (شرق)
سوه در باختر (غرب)
فرَدَدفش در جنوب
ویدَدَفش در جنوب
وروترشن در شمال
وروجرشن در شمال
خونیرث در میانه
خونیرث برترین این کشورهاست که در پهناوری به تنهایی با شش کشور دیگر برابر بوده و دارای صفت بامیک (بامی) به معنای درخشان است. در کهن‌ترین بخش اوستا (گاتها) به خونیرث اشاره شده است، که معادل ایران شهر یا فلات ایران بوده و سرزمین میانه، سرزمین خورشید و روشنی و سپیدی است.
آفرینش عالم، چهار گوهر و فلک‌های هفتگانه
فردوسی ذیل عنوان گفتار اندر وصف آفرینش عالم، باور ایرانیان به آفرینش جهان را این‌طور توضیح می‌دهد که نخست درباره عناصر اربعه (چهار گوهر یا چهار آخشیج) یعنی خاک و آب و آتش و باد صحبت می‌کند که خداوند «نخستین ز ناچیز چیز آفرید» و این چهار گوهر را پدید آورد، بعد از اینکه هرکدام مرتبه و جایگاه خود را پیدا کردند:
چو این چار گوهر بجای آمدند
ز بهر سپنجی سرای آمدند
گُهرها یک اندر دگر ساختند
دگر گونه گردن برافراختند،
پدید آمد این گنبد تیزرو
شگفتی نُمایندۀ نو به نو
ببخشید داننده چونان سَزید
در او ده و دو برج آمد پدید
اَبَر ده و دو، هفت شد کدخدای
گرفتند هر یک سزاوار جای
فلک‌ها یک اندر دگر بسته شد
بجنبید چون کار پیوسته شد
صفحه‌ای از التفهیم نوشته ابوریحان بیرونی، توضیح و نمودار فلک‌ها
بعد از پدید آمدن این چهار گوهر، فلک‌ها و ستارگان و سیارات با آنها آفریده شد و با نظم گرد هم قرار داده شد. اما اشاره به دو عدد ۱۲ (ده و دو) و ۷ چیست؟ دوازده اشاره به برج‌های دوازده گانه دارد، معادل ماه‌های سال شمسی. و ۷ اشاره به هفت ستاره و سیاره دارد که در پیوند با این برج‌ها هستند، ماه و خورشید یک خانه و بقیه هرکدام دو خانه دارند.
۱. فروردین / صورت فلکی حمل (بره / گوسفند) / سیاره مریخ (بهرام) Mars
دانستن این رابطه‌ها و نام صورت‌های فلکی و سعد و نحس بودن هرکدام و نقشی که قُدَما برایشان قائل بودند، مقدمه‌ای است بر درک جهان بینی پیشینیان در تعریف معنای کهکشان‌ها و نقش گردش گردون در سرنوشت بشر، در عین حال کمک می‌کند که در میانه داستان‌ها معنای اشارات و پیشگویی‌ها و طالع دیدن‌ها را دقیق‌تر بدانیم. با توجه به باور ایرانیان بر دیدن طالع هر فرزند در هنگام تولد، در ادامه این مطلب نمونه‌هایی از اشارات فردوسی به مباحث ستاره شناسی و نقش آن در طالع و سرنوشت شخصیت‌هایی مانند سلم و تور و ایرج، سیاوش، کیخسرو، بیژن، بهرام گور و… را خواهیم خواند.
به گزارش خبرنگار مهر، تهیه‌کننده برنامه «سرزمین شعر» در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه سرزمین شعر از فصل اول تا فصل سوم مسیری تکاملی را طی کرده است، گفت: ما در این سه فصل سعی کردیم هم از لحاظ شکلی و هم از لحاظ محتوایی، ایرادهایی را که کارشناسان و متخصصان رسانه و شعر به برنامه می‌گیرند، یکی‌یکی اصلاح و فرصت‌های بهتری برای شاعران ایجاد کنیم.
زارعان افزود: در فصل دوم ارتقای تصویری و محتوایی خوبی داشتیم. تصورم این است که می‌شود نمودار سرزمین شعر را همچنان رو به بالا دید. در فصل سوم هم سعی کردیم از فصل دوم موفق‌تر باشیم و از لحاظ فنی و محتوایی کار بهتری به مخاطبان ارائه کنیم. ما در این فصل توانستیم با حضور چهار خواننده برتر و استاد آواز، شکل جدیدتری از مناسب‌خوانی را فراهم کنیم.
امیرحسین مدرس شاعر است و معاشرت خوبی با داوران و شاعران دارد
وی درباره حضور امیرحسین مدرس به عنوان مجری در فصل‌های دوم و سوم این برنامه گفت: حضور آقای مدرس در سرزمین شعر فرصت بسیار خوب و گرانقدری ایجاد کرد. فردی که هم مجری قابلی است و هم ادبیات را خوب می‌شناسد. نمی‌شود گفت آقای مدرس بین مجریان امروز کم‌نظیر است؛ بلکه می‌توان گفت بی‌نظیر است. اشراف ایشان به حوزه‌های مختلف کمک کرده که برنامه تقویت شود. مدرس واقعاً یک ادیب است؛ هم خودش شاعر است، هم درک خوبی از شعر دارد، هم خواننده است و هم خوشنویس است. یعنی یک مجری جامع‌الاطراف است و همین ویژگی‌ها باعث شده که معاشرت خوبی با هیئت داوران و شاعران داشته باشد و فضای برنامه را به شدت گرم و صمیمی کند.
زارعان سرزمین شعر را فراتر از مرزهای جغرافیایی ایران دانست و ادامه داد: این برنامه می‌تواند خیلی از کشورهای دیگر را هم در آغوش خودش جای دهد. افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و حتی بخش‌هایی از هندوستان و پاکستان هم می‌توانند در این سرزمین جای بگیرند. امید اصلی سرزمین شعر این است که توانایی مالی مناسبی پیدا کند تا بتواند میزبان شاعرانی از هند و پاکستان و افغانستان و تاجیکستان و ازبکستان و حتی بعضی از شاعران باشد که در ۲۵ کشوری حضور دارند که زبان فارسی در آنها تدریس و تحصیل می‌شود.
پیش از این استفاده از شعر ابزاری بود
تهیه‌کننده سرزمین شعر، حمایت‌های تکمیلی نهادهای حوزه زبان فارسی را طلب کرد و گفت: بعضی از نهادها مثل بنیاد سعدی، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی و سازمان فرهنگ و ارتباطات باید برنامه سرزمین شعر را فرصت ببینند و از آن حمایت کنند تا اتفاقات بزرگی برای زبان و ادبیات فارسی رقم بزنیم. تا این لحظه متأسفانه حمایت مساعد این‌چنینی انجام نشده است. اگرچه سازمان فرهنگ و ارتباطات در نوروز گذشته مقدمات حضور مهمانان خارجی را برای ما فراهم کرد، ولی ما انتظار داریم این فرایند تقویت شود و دیگر نهادها هم به وظیفه محتوایی خودشان عمل کنند تا سرزمین شعر وسعت واقعی خودش را برای فارسی‌زبانان به نمایش دربیاورد.
وی درباره نقش سرزمین شعر در تغییر ذائقه عمومی مردم در حوزه شعر گفت: تا قبل از سرزمین شعر، بهره‌مندی برنامه‌های تلویزیونی از شعر بیشتر ابزاری بود. یعنی در یک مراسم سوگواری یا در اعیاد به عنوان مکمل برنامه‌ها استفاده می‌شد، نه اینکه اصالت برنامه‌ها باشد. اگر هم برنامه‌ای اصالتاً شعری بود، شعر معاصر نبود و بیشتر به متون کهن می‌پرداخت. اما حالا می‌توانم بگویم که شعر برای شعر در تلویزیون معنا شد و سرزمین شعر فرصت بی بدیلی شد برای اینکه شاعر هم شنیدنی باشد و دیدنی.
زارعان در پایان گفت: ما تا امروز، با حضور بیش از ۱۰۰ شاعر در سرزمین شعر و ارائه بیش از ۶۰۰ شعر مناسب و بعضی وقت‌ها عالی، ذائقه ادبی و شنیداری مردم را تقویت کرده‌ایم و امیدواریم که فصل‌های بعدی سرزمین شعر باعث بشود که درصد بزرگی از تماشای مردم به سمت شعر اختصاص پیدا بکند و شعر به عنوان هنر اول و عنصر اصلی فکر و فرهنگ انسان ایرانی، جلوه بهتری در رسانه پیدا کند. استمرار این مسیر می‌تواند تلویزیون را به خانه‌ای برای شعر تبدیل کند و از نهادهای مرتبط خواست تا با حمایت‌های بیشتر، این برنامه را به افق‌های بالاتری برسانند.
به گزارش خبرگزاری مهر، محمدرضا دهقانی‌اشکذری رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی شعر و مدیحه‌سرایی حضرت علی‌اکبر (ع) گفت: جشنواره شعر حضرت علی‌اکبر (ع) از سری برنامه‌های چهارمین جشنواره امامت و مهدویت دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد است که امسال سومین دوره آن توسط معاون فرهنگی و دانشجویی این دانشگاه برگزار می‌شود.
وی افزود: در دو سال گذشته این جشنواره را در سطح بین‌المللی برگزار کردیم و درحال حاضر پیگیر سومین دوره آن هستیم. تاکنون بیش از ۲۰۰ اثر از دانش‌آموزان، دانشجویان و پژوهشگران سراسر ایران دریافت شده است و آثاری از کشورهایی نظیر هند، پاکستان، ترکیه، سوریه و افغانستان به دبیرخانه این کنگره ارسال شده است.
رئیس دبیرخانه جشنواره بین‌المللی شعر و مدیحه‌سرایی حضرت علی‌اکبر (ع) در ادامه گفت: محورهای جشنواره فقط به شعر محدود نمی‌شود و شامل داستانک‌ها و رمان نیز بوده است. ترجمه آثار منتخب به زبان‌های انگلیسی، اردو، ترکی و عربی از دیگر برنامه‌های این جشنواره خواهد بود.
دهقانی‌اشکذری مهلت ارسال آثار به سومین جشنواره بین‌المللی شعر و مدیحه‌سرایی حضرت علی‌اکبر (ع) استان یزد را تا ۱۰ بهمن ماه عنوان کرد و ادامه داد: پس از دریافت آثار، فرآیند داوری آثار ارسالی به این جشنواره آغاز خواهد شد و اختتامیه جشنواره نیز در تاریخ ۲۴ بهمن ۱۴۰۳ با حضور مهمانان داخلی و خارجی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد برگزار خواهد شد.
چهارمین جشنواره علمی، فرهنگی و هنری امامت و مهدویت به میزبانی ۶۲ واحد استانی دانشگاه آزاد اسلامی در سراسر کشور از ۱۳ رجب تا نیمه شعبان برگزار می‌شود و علاقه‌مندان برای ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر به سایت جشنواره به نشانی emamat.iau.ir/fa مراجعه کنند.
